Herdenking op sterfdag Anton de Kom bij Nationaal Ereveld Loenen

Op 24 april 2024 zal de sterfdag van verzetsheld en vrijheidsstrijder Anton de Kom worden herdacht op het Nationaal Ereveld Loenen in Loenen. De herdenking markeert de 79e sterfdag van de moedige voorvechter voor rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid en vrijheid.

Anton de Kom

Anton de Kom is een antikoloniaal denker, schrijver, activist en verzetsheld. Geboren in 1898 in Suriname, groeide hij op als zoon van een landbouwer en goudzoeker die in slavernij opgroeide. Op 21-jarige leeftijd vertrok De Kom naar Nederland, waar hij naast zijn werk als vertegenwoordiger politiek actief werd, onder andere voor de Indonesische onafhankelijkheidsbeweging. Zijn scherpe pen werd ingezet voor diverse publicaties en zwarte bewustzijnsbewegingen. In 1932 keerde De Kom terug naar Suriname maar zijn kritiek op het koloniale gezag leidde tot verbanning uit zijn geboorteland. Zijn bekende werk, "Wij slaven van Suriname", uitgebracht in 1934, was een krachtige aanklacht tegen de koloniale overheersing en een pleidooi voor vrijheid en gelijkheid. Ondanks de tegenwerking en gevangenschap in Suriname, zette De Kom zijn strijd voort en ging hij tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet in Nederland. Opnieuw protesteert hij met zijn pen, dit keer in verzetsbladen zoals De Vonk. Op 7 augustus 1944 wordt hij verraden en gedeporteerd naar concentratiekamp Neuengamme waar hij op 24 april 1945 sterft. Zijn leven was gewijd aan de idealen waarvoor hij vocht. Zijn nalatenschap blijft daarom een bron van inspiratie voor velen.

Eerherstel

In 2020 krijgt Anton de Kom als held en verzetsstrijder een plek in de Canon van Nederland. De Canon van Nederland biedt richtlijnen voor de kennis van de vaderlandse geschiedenis die leerlingen tijdens hun schoolcarrière in elk geval moeten opdoen. Om recht te doen aan het gedachtegoed van Anton de Kom heeft het kabinet vorig jaar (2023) aan de familie van de antikoloniale schrijver en verzetsheld excuses aangeboden ‘voor het leed dat hij en zijn gezin hebben ondervonden door toedoen van de toenmalige Nederlandse autoriteiten’. In samenspraak met de nabestaanden van De Kom en de Anton de Kom Stichting, heeft het kabinet besloten om een leerstoel in te stellen aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Deze leerstoel richt zich op de historische verwerking van het Nederlandse slavernijverleden en zijn hedendaagse impact. Dit jaar wordt middels een burgerinitiatief een herdenking op de sterfdag van Anton de Kom, 24 april 1945, georganiseerd bij de Nederlandse erebegraafplaats, Nationaal Ereveld Loenen.

De bijeenkomst is een burgerinitiatief dat in samenwerking met de gemeente Apeldoorn tot stand komt en wordt ondersteund door de Anton de Kom Stichting, de Oorlogsgravenstichting en het Nederlands Instituut Nederlands Slavernijverleden, NiNsee. Het programma van de herdenking omvat toespraken van onder andere de burgemeester van Apeldoorn, Ton Heerts, de voorzitter van NiNsee, Linda Nooitmeer, en professor Michiel van Kempen. De avond wordt afgesloten met een kranslegging op het graf van Anton de Kom, gevolgd door een informele samenkomst met drankjes. De herdenking vindt plaats op 24 april om 19:00 uur in de aula van het Herdenkings- en Educatiecentrum aan de Groenendaalseweg 68, 7331 EZ Loenen.

Over het NiNsee:

Het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) is de officiële landelijke organisatie van het Nederlandse Slavernijverleden en de doorwerking daarvan in de huidige maatschappelijke verhoudingen.

Het NiNsee verzamelt, beheert en deelt kennis rond de gedeelde geschiedenis van het trans-Atlantische slavernijverleden. In het Herdenkingsjaar Slavernijverleden programmeert het NiNsee een flink aantal activiteiten om kennisdeling en het bewustzijn over de gedeelde Nederlandse geschiedenis te verbreden. Als onderdeel van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden heeft de Rijksoverheid subsidie beschikbaar gesteld aan het NiNsee om de opening en sluiting van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden te faciliteren.