Van desoriëntatie naar verwondering, bij ouderen met dementie

Uitnodiging: opening Belevingsstraten Leo Polakhuis

Gangen vol prikkels voor ouderen met dementie

Datum: Donderdag 1 juni 2017

Tijd:      10.30 – 12.00 uur: met Erik Scherder, Marjon Scherpenzeel, Aina Cooke en familielid mevrouw Kersten

             12.00 – 13.00 uur: mogelijkheid om in kleine groepjes de Leo Polak Belevingsstraten te bezoeken

Van desoriëntatie naar verwondering en herkenning

Alledaagse taferelen geven ouderen met dementie houvast en herkenbare aanknopingspunten met het verleden. De 75 meter lange gangen van woonzorgcentrum Leo Polak in Amsterdam-West zijn omgetoverd tot complete belevingsstraten, of 'stimulatiegangen' zoals professor Erik Scherder het liever noemt. Eén gang met een landelijke uitstraling en in de andere gang waant men zich in hartje Amsterdam.

In Leo Polak wonen 72 ouderen met dementie, in 12 woongroepen, verdeeld over twee etages. De gangen die de woongroepen verbinden zijn 75 meter lang en afwisselend 4 tot 10 meter breed. Projectleider Marjon Scherpenzeel legt uit: ‘Veel ouderen met dementie lopen graag wat op en neer, sommige hebben bewegingsdrang. Maar onze gangen waren steriel, met grote banen geel en rood. Nergens herkenbare aanknopingspunten. Bij dementie leidt dat snel tot desoriëntatie. Voor bewoners waren de doorzichtige toegangsdeuren ook een punt van frustratie en onbegrip.’

‘De gangen zijn als luchtbruggen zijn gebouwd, je kijkt door de grote glazen wanden rechtstreeks naar het onderliggende grasveldje. Mooi voor ons, maar bij dementie is dat juist eng, mensen zijn bang om naar beneden te vallen.’ Genoeg redenen om de gangen volledig om te vormen tot belevingstraten, ook wel stimulatiegangen genoemd.

Wandelen langs een Amsterdamse gracht

Koffiedrinken bij een bruin café, de etalage van ’t Kaaswinkeltje bewonderen en naar eenden in de sloot turen. Dit alles is sinds kort mogelijk voor de 72 ouderen met dementie van woonzorgcentrum Leo Polak. Met de bijpassende zitjes, materialen en gebruiksvoorwerpen komt ook de fysieke en tactiele beleving aan bod. Projectleider Marjon Scherpenzeel: ‘Het idee is ontstaan omdat mensen over de gangen liepen te dwalen, geen aanknopingspunt hadden en soms angstig en gefrustreerd waren. Nu alles is ingericht zien we vooral vrolijkheid, herkenning en verwondering op de gezichten. Wat een succes is het!’

De Stroopwafelwinkel

Een groter veiligheidsgevoel, betere oriëntatie, meer sfeer, activiteit en beweging, aansluiten op de belevingswereld en inspelen op het vroegere leven (reminiscentie), dat zijn de doelstellingen van de Stimulatiegangen van het Leo Polak. Familieleden, zorgmedewerkers en vrijwilligers bedachten samen de thema’s voor de straten. ‘Bij elke thema kun je een gesprekje aanknopen en herinneringen ophalen’, aldus Marjon. ‘Zelf vind ik de Stroopwafelwinkel heel leuk, je ziet de etalage met zakjes versgebakken stroopwafels en het winkelinterieur, alles levensecht. Dat levert elke keer weer leuke gesprekjes op.’

Trambank bij de tramhalte Muntplein

‘We zijn op zoek gegaan naar tastbare zaken om de acht thema’s aan te kleden. Het thema Tramhalte op het Muntplein konden we realistisch maken omdat we een echt trambankje cadeau kregen. We kregen kinderwagens uit de jaren zestig voor het Vondelpark-thema, meubilair voor de Kaaswinkel en het Café en zinken gieters en teilen voor de Moestuin. En ook nog enkele snoezelschapen en empathiepoppen.’ Een groep vrijwilligers zorgt voor activiteiten in de stimulatiegangen en -hoeken. Zij volgden een workshop over het toepassen van activiteiten bij dementie. Er is een groepsapp waarin wordt afgesproken wie, wanneer en welke activiteit gaat organiseren.

Bijdrage van Waardigheid en Trots

‘Financieel was het spannend, want 300 meter wand beplakken met vinyl van uitstekende kwaliteit, dat konden we zelf niet betalen’ bekent Marjon. Het grootste gedeelte werd gefinancierd met een bijdrage van Waardigheid & Trots van VWS. ‘We zijn op zoek gegaan naar sponsors en vonden gelukkig meerdere bedrijven en organisaties die wilden helpen. De projectuitvoering is gedaan door Multicopy the Communication Company Hilversum. Het wederzijds vertrouwen en enthousiasme heeft tot een prachtig eindresultaat geleid.’ 

De Stimulatiegangen Leo Polak zijn mede mogelijk gemaakt door: Waardigheid & Trots, Multicopy the Communication Company Hilversum en Utrecht, Stichting Fontis Vitaal, Stichting Johannes De Deo, Stichting Vrienden van het Leo Polak, JCDecaux Nederland, Newasco wasserij van Houten BV, Duysam Gordijnen, Kringloopwinkel AC Vrankendijke Nieuw Amstelrade, Kesbeke, Slagerij Arie V.D. Raa Badhoevedorp  en giften van familieleden.