Gevangen, gemarteld en teruggestuurd: geweld tegen mensen op de vlucht aan Poolse grens

• Nieuw rapport van Oxfam Novib en partnerorganisatie Egala: bruut geweld tegen mensen op de vlucht aan de EU-grens tussen Polen en Wit-Rusland.
• Het rapport onthult illegale pushbacks van Polen, gefinancierd door de Europese Unie.
• Oxfam Novib en Egala roepen de Europese Unie op om mensenrechtenschendingen en pushbacks aan deze Europese grens te onderzoeken en om bij te dragen in de versterking van het Poolse asiel- en opvangsysteem.

Vandaag publiceren Egala en Oxfam Novib hun nieuwe rapport “Brutal Barriers” over de beangstigende en soms zelfs dodelijke reis van mensen op de vlucht voor oorlog en geweld. Getuigenissen van overlevenden onthullen het geweld van zowel Poolse als Wit-Russische autoriteiten. “De pushbacks aan de grens tussen Polen en Wit-Rusland zijn systematisch. We komen voortdurend mensen tegen in het bos die door de Poolse autoriteiten zijn teruggestuurd naar Wit-Rusland", zegt Aleksandra Gulińska, Egala hoofd advocacy. 

Jeroen Corduwener, migratie-expert Oxfam Novib: “Polen en Wit-Rusland hebben samen een zone des doods gecreëerd aan de grens van de Europese Unie. Migranten en vluchtelingen zitten weken of maanden vast in de uitgestrekte grensbossen, zonder voedsel of water en worden blootgesteld aan extreme kou, met temperaturen die in de winter dalen tot 20 graden onder nul. Mensen kunnen de bossen niet verlaten omdat ze aan beide kanten worden tegengehouden en opgejaagd door de Poolse of Wit-Russische autoriteiten. Ze zitten compleet klem onder verschrikkelijke omstandigheden.”

In het rapport wordt het geweld van de Poolse autoriteiten duidelijk omschreven: schieten op mensen met rubberen kogels, het loslaten van honden en het geven van water vermengd met pepperspray. Er zijn, volgens het rapport ‘Brutal Barriers’ verslagen van mensen die zonder voedsel of water werden vastgehouden, van wie de kleren zijn afgenomen nadat ze gedwongen werden om zich uit te kleden. Ook zijn er verklaringen dat de Poolse autoriteiten mensen met zwaar geweld hebben teruggedreven, waaronder personen die dringend medische zorg nodig hadden. Er is zelfs een situatie beschreven van een zwangere vrouw die aan de grens werd tegengehouden, vervolgens is teruggestuurd, en toen een miskraam kreeg.

De verslagen van degenen die onder dwang zijn teruggedreven naar Wit-Rusland geven een afgrijselijk beeld van wat hen te wachten staat. Overlevenden beschrijven de omstandigheden als de ‘hel’ met geweld, waaronder seksueel geweld, berovingen en martelingen, van elektrocutie tot waterboarding en het afsnijden van lichaamsdelen.

Corduwener: “De pushbacks door Polen zijn actief beleid, gefinancierd door de Europese Unie. Uit ons onderzoek blijkt dat de Poolse autoriteiten mensen heeft gedwongen om papieren te ondertekenen waarin ze afzagen van hun intentie om asiel aan te vragen. Hierbij werd gebruik gemaakt van intimidatie en fysiek geweld. Polen heeft volledig lak aan zijn verplichtingen om de Europese normen en waarden hoog te houden, en om mensen die op de vlucht zijn te beschermen. In plaats daarvan heeft Polen de EU-wetgeving vervangen door scheermesdraad, marteling en geweld”.

Vorig jaar verklaarde de Poolse regering delen van de grens tot verboden gebied, waardoor het voor organisaties als Egala vrijwel onmogelijk wordt gemaakt om levensreddende hulp te bieden. Hulpverleners die mensen in nood helpen worden gecriminaliseerd en geïntimideerd. "Wij zijn één van de weinigen die uit de eerste hand getuige zijn van de helse ervaring van mensen die op zoek zijn naar veiligheid. Het is angstaanjagend om te bedenken wat er zou gebeuren als er niemand meer is om hen te helpen", aldus Gulińska.