'Nieuwe wet seksuele misdrijven: waken voor te hoge verwachtingen'

De Eerste Kamer heeft ingestemd met de wet seksuele misdrijven. In plaats van ‘dwang’ staat in de nieuwe wet het ontbreken van instemming, oftewel consent, centraal. Iemand is straks strafbaar voor het plegen van seksueel geweld als deze wist of kon vermoeden dat de ander geen seks wilde en toch heeft doorgezet. Het is niet meer noodzakelijk om te bewijzen dat er sprake was van dwang, geweld of bedreiging. Toch moeten we waken voor te hoge verwachtingen.

De vernieuwde wet is een belangrijke stap voorwaarts voor zedenslachtoffers, omdat deze beter tegemoet komt aan de ernst van het misdrijf. We weten namelijk dat ruim 70% van de verkrachtingsslachtoffers een ‘freeze-reactie’ ervaart. Dit zorgt ervoor dat verkrachtingszaken lastig te bewijzen zijn en de aangiftebereidheid laag is.

Fonds Slachtofferhulp bracht, gedurende de consultatie van de wet, advies uit. Het belangrijkste advies was de introductie van verschillende gradaties in de strafbaarstelling van aanranding en verkrachting. Ook is gepleit voor het opnemen van online seksueel misbruik in de wet. Zo worden onder meer shame-sexting, sextortion en grooming niet als een schending van privacy of computervredebreuk gezien, maar erkend als zedenmisdrijf en aantasting van de seksuele autonomie en integriteit van het slachtoffer.

Toename aantal aangiftes

Nu de wet is aangenomen, is het zaak dat politie, OM en rechtbanken goed zijn voorbereid op een mogelijke toename van het aantal aangiftes. Verwachtingsmanagement speelt daarbij een belangrijke rol. Niet alleen omdat het de vraag is of de politie die toename wel spoedig kan wegwerken, maar ook omdat het onzeker is of alle aangiftes daadwerkelijk leiden tot een passende straf. Hoewel volgens de nieuwe wet het  ‘ontbreken van toestemming’ bewezen moet worden in plaats van ‘dwang’, blijft (steun)bewijs essentieel om iemand te kunnen veroordelen. 

Laten we ervoor waken dat er te hoge verwachtingen worden gecreëerd. Dit werkt secundaire victimisatie (hernieuwd slachtofferschap) in de hand en moeten we zien te voorkomen.