Vraag en aanbod fysiotherapie in balans

De landelijke vraag naar fysiotherapie en het aanbod van fysiotherapeuten zijn momenteel nagenoeg met elkaar in evenwicht, aldus Nivel. Verwacht wordt dat dit de komende jaren zo blijft, al signaleert het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) dat vacatures steeds moeilijker worden ingevuld. Afhankelijk van de ontwikkelingen in de zorgmarkt, bijvoorbeeld de tariefontwikkeling en de ontwikkeling in het aanbod van fysiotherapie, kan er op langere termijn een landelijk tekort of overschot ontstaan. Burgers en fysiotherapeuten hebben allebei belang bij goede toegang tot fysiotherapie en dus bij balans tussen vraag en aanbod. Om hier zicht op te krijgen, deed Nivel in opdracht van het KNGF een ramingsonderzoek. In 2017 was de instroom van bachelor studenten nagenoeg in evenwicht met de te verwachten vraag naar fysiotherapie. Het aantal startende fysiotherapeuten met een afgeronde bacheloropleiding is daarmee de komende jaren in evenwicht met de groeiende zorgvraag als gevolg van demografische en epidemiologische factoren. 

Aanleiding onderzoek

Er was lang onduidelijkheid over de balans tussen vraag en aanbod van fysiotherapeuten in de zorgmarkt. Aanleiding voor het KNGF om Nivel opdracht te geven modelmatig door te rekenen in hoeverre de landelijke opleidingsinstroom – in diverse scenario’s – bijgesteld moet worden voor een evenwicht in vraag en aanbod van fysiotherapie. Berekend is wat de in- en uitstroom zal zijn voor de huidige en toekomstige groep werkzame fysiotherapeuten, rekening houdend met hun geslacht, leeftijd en de deeltijdfactor. Bij deze groeiprognose van het aanbod is verondersteld dat de instroom van 2.415 bachelor studenten in 2017 gehandhaafd blijft. Intussen is bekend dat diverse opleidingen de numerus fixus hebben losgelaten voor dit collegejaar, met een hogere instroom tot gevolg.  Ook is een aantal scenario’s opgesteld om de vraag naar fysiotherapie nader in te schatten. Experts is gevraagd welke ontwikkelingen zij zien. Daarnaast zijn externe bronnen en cijfers gebruikt om te bepalen wat het effect zal zijn van demografische, epidemiologische en sociaal culturele ontwikkelingen op de toekomstige behoefte aan fysiotherapeuten. 

Toekomstbeeld

De onderzochte toekomstscenario’s laten een uiteenlopend beeld zien. In het groeiscenario is een 10% tot 35% hogere instroom noodzakelijk om aan de groeiende zorgvraag te kunnen blijven voldoen. Bij een krimpscenario moet de instroom van bachelors met 7% tot 31% naar beneden worden bijgesteld. En als het middenscenario uitkomt, is een lichte groei van de instroom met 2% gewenst om te kunnen voorzien in de stijging van de zorgvraag als gevolg van demografische en epidemiologische factoren. 

Daarmee levert deze capaciteitsraming diverse opties op die in beleidsdiscussies afgewogen kunnen worden. Deze beleidskeuzes bepalen wat in de toekomst wenselijk en haalbaar is. De visie op de toekomst van het vak en van welk scenario wordt uitgegaan, maar ook de verschraling van de economische positie van de fysiotherapeut, moeten uiteindelijk bepalen of de opleidingsinstroom in de bacheloropleiding moet worden bijgesteld. 

Met dit onderzoek is er een robuust model ontwikkeld waarmee we de bewegingen in het zorgveld kunnen volgen en de effecten daarvan op vraag en aanbod kunnen meten. De volgende meting vindt plaats in 2020.  Zo houdt de sector de vinger aan de pols.