Techniek Nederland schetst scenario’s voor de samenleving in 2040

Hoe zou onze samenleving er over twintig jaar uit kunnen zien? En welke rol zal de technische sector tegen die tijd spelen? Die vragen vormen het uitgangspunt van SCENARIO2040, een studie waarvan Techniek Nederland vandaag de uitkomsten presenteert. De studie combineert ontwikkelingen die vandaag al zichtbaar zijn met de visies van diverse experts. SCENARIO2040 is geen toekomstvoorspelling, maar beschrijft de mogelijke maatschappelijke situatie in 2040. Het rapport baseert zich daarbij op twee sterk uiteenlopende beleidsrichtingen.

Veel jonge ondernemers

Techniek Nederland wil met SCENARIO2040 de technische sector, de politiek, het onderwijs en andere betrokken partijen uitdagen om na te denken over de consequenties van technische ontwikkelingen en beleidskeuzes. Voorzitter Doekle Terpstra: ‘Met SCENARIO2040 durven we twintig jaar vooruit te kijken. Daarmee is het rapport voor iedereen interessant, maar zéker voor jonge ondernemers, een snelgroeiende groep binnen de technische sector. Zij moeten nu al rekening houden met technieken als AI, photonica, robotisering, nanotechnologie en bio-printing.’ Techniek Nederland en de strategische partners OTIB, ISSO en TVVL zien de scenariostudie als een basis voor gesprekken met onder meer overheden, vakbonden, onderwijskoepels en partners in de keten. In die gesprekken wil de techniekkoepel maatschappelijke uitdagingen koppelen aan wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen.

Vlucht vooruit of Green New Deal?

In SCENARIO2040 zijn twee scenario’s uitgewerkt die sterk uiteenlopen. Het eerste heet ‘De vlucht vooruit’. Daarin blijft het huidige economische model overeind en geldt welvaartsgroei als hoogste doel. Economische marktinstrumenten en technologie moeten in dit scenario een uitkomst bieden voor de maatschappelijke uitdagingen. In de tweede toekomstschets, ‘Green New Deal’, gaat het roer om. Welzijn van mens, natuur en milieu staan in dit scenario centraal en het belangrijkste doel is om de schade aan de planeet zoveel mogelijk te herstellen.

Succesvolle strategie

Een aantal ontwikkelingen lijkt de komende jaren onontkoombaar, zoals een warmer klimaat, een groeiende bevolking en een verdere technologisering van de maatschappij. Toch benadrukken de opstellers van het rapport dat de scenario’s geen onvermijdelijke uitkomsten laten zien. Uiteindelijk zijn het de overheden, maatschappelijke organisaties, werkgevers, werknemers en burgers die met elkaar de toekomst bepalen. Techniek Nederland ziet de scenario’s als een hulpmiddel bij het bepalen van een succesvolle strategie voor de technische sector. Voorzitter Doekle Terpstra verwacht dat de sector een belangrijke rol zal spelen bij het oplossen van de grote maatschappelijke vraagstukken: ‘Techniek is onmisbaar bij het tot stand brengen van een duurzaam, veilig, bereikbaar en comfortabel land.’

Van CONNECT2025 naar SCENARIO2040

In 2018 publiceerde Techniek Nederland CONNECT2025. Het rapport, dat  toekomstige ontwikkelingen beschrijft op basis van bestaande technieken, werd binnen en buiten de branche met veel belangstelling ontvangen en is nog altijd actueel. In tegenstelling tot CONNECT2025 is SCENARIO2040 gebaseerd op scenariodenken. Bovendien kijkt het nieuwe rapport over een langere periode vooruit. Het onderzoek is uitgevoerd door Panteia en De Ruijter Strategie in opdracht van Techniek Nederland.