Oratie Renate de Groot: Wij zijn niet alleen ons brein!

Leren is niet iets dat alleen maar met onze hersenen te maken heeft. Genetica, context en condities spelen allemaal een rol. Als we willen dat onze kinderen, maar ook wijzelf, op het gebied van leren alles eruit halen wat erin zit, dan moeten we de optimale omstandigheden creëren. De voedings- en psychologische toestand van de moeder vóór de geboorte bepalen al mede de mogelijkheden van het kind. Tijdens het opgroeien, maar ook in volwassenheid en ouderdom beïnvloeden zaken als voeding, beweging, slaap, maar ook ouders en docenten ons vermogen om te leren. Renate de Groot, hoogleraar Biopsychologie van leren, streeft met haar onderzoek naar een completer inzicht in de condities van optimaal leren. Op vrijdag 12 mei 2017 om 16.00 uur houdt ze haar oratie bij de Open Universiteit in Heerlen.

Levenslang bouwproces

Prof. dr. Renate de Groot vergelijkt het leerproces met het bouwen van een huis. Voor de bouw van het ideale droomhuis is interactie tussen architect en aannemer essentieel. Leren komt ook tot stand door interactie. Enerzijds is er de lerende met zijn of haar persoonlijk leervermogen, bepaald door de genetica en de daarmee samenhangende persoonskenmerken. Deze biopsychologische persoon kun je vergelijken met een bouwtekening die de architect heeft gemaakt, maar die in overleg met de aannemer regelmatig aangepast wordt. Anderzijds is er de context waarin en de condities waaronder een persoon probeert te leren. Bij context kun je denken aan de omgeving waarin het leren plaatsvindt: de school, de werkplek of het dagelijkse leven. Bij condities gaat het om zaken als voeding, stress en beweging. Dit zijn variabelen die rechtstreeks de biopsychologie van de lerende beïnvloeden. Je kunt ze vergelijken met de materialen en bouwvakkers die een aannemer tot zijn beschikking heeft.

Genetica, context en condities

Genetica, context en condities kun je ook wel voorwaarden voor leren noemen en gezamenlijk kunnen ze leiden tot het optimale leerproces. Leren is dus een levenslang bouwproces dat uiteindelijk staat als een huis! In haar inaugurele rede zal prof. dr. De Groot nader ingaan op de voorwaarden voor leren, de nieuwe kennis die er beschikbaar gekomen is, de uitdagingen die er nog liggen en wat zij voor de praktijk kunnen betekenen. Zij stelt zich tot doel om in haar onderzoek de genetische, biologische, psychologische en in mindere mate de sociaal-affectieve voorwaarden voor leren, hun mogelijke onderlinge interacties en de interacties met de context, te onderzoeken.

Langetermijnonderzoek

Kenmerkend voor de studies die binnen deze leerstoel gaan lopen zijn de longitudinale studies. Dat wil zeggen dat er gekeken wordt naar de langetermijninvloeden van context en condities, in tegenstelling tot de veelal kortetermijnstudies die in de onderwijswetenschappen populair zijn. Ze wil daarvoor onder andere gebruikmaken van al bestaande data, bijvoorbeeld data die verzameld zijn in tweelingstudies, studies naar geboortecohorten of lopende interventiestudies. Bovendien is het de ambitie om op termijn een instrument te ontwikkelen, genaamd ‘Learning potential’. Met dit instrument moeten ouders, docenten en lerenden zelf het leerpotentieel van hun kinderen, leerlingen of zichzelf inzichtelijk kunnen maken. Op basis van die inzichten kunnen interventies, handreikingen en onderwijsinnovaties aangeboden worden om het leerproces op effectieve, efficiënte en of bevredigende wijze te bevorderen.

Prof. dr. Renate de Groot spreekt haar oratie ‘Leren, een levenslang bouwproces’ uit op vrijdag 12 mei 2017 om 16.00 uur bij de Open Universiteit in Heerlen. Voorafgaand aan de oratie vindt de conferentie Optimaal leren plaats. Aanmelden voor de conferentie is nog mogelijk, voor de oratie niet meer. De oratie wordt live uitgezonden via www.ou.nl/live.