"Helpt bewegen het brein van ouderen met gezondheidsproblemen?"

Ouderen met chronische aandoeningen lopen meer risico dat hun cognitief functioneren afneemt dan gezonde ouderen. Om dat proces te vertragen, helpt het om fysiek bezig te blijven. Maar juist ouderen met chronische aandoeningen zijn vaak weinig lichamelijk actief. In haar proefschrift toont bewegingswetenschapper Esmee Volders aan dat zware inspanningen niet nodig zijn en dat een stukje rustig wandelen of fietsen het cognitief functioneren zelfs meer verbetert. Op vrijdag 9 juni 2023 om 16.00 uur verdedigt zij haar proefschrift aan de Open Universiteit in Heerlen.

Bestaande beweegprogramma's voor ouderen zijn vaak duur en niet gemakkelijk toegankelijk voor ouderen met chronische aandoeningen. Ook zijn de gunstige effecten van deze programma's op het cognitief functioneren nooit specifiek getest bij ouderen met een of meerdere chronische aandoeningen. Daarom onderzocht Esmee Volders, promovenda aan de Open Universiteit in Heerlen, het effect van Actief Plus, een computergestuurde bewegingsstimulerende interventie. In dit onderzoek, dat gefinancierd werd door de Hersenstichting, was de vraag of Actief Plus bij ouderen met een chronische aandoening in staat was om het cognitief functioneren te verbeteren of de achteruitgang te vertragen. Daarnaast is gekeken naar de relatie tussen beweeggedrag en cognitief functioneren, los van de Actief Plus interventie.

Persoonlijk beweegadvies

In dit project vergeleek Volders een interventiegroep met een controlegroep, beide bestaande uit ouderen van boven de 65 jaar met ten minste één chronische aandoening die de mobiliteit beperkt. De interventiegroep kreeg via Actief Plus in vier maanden tijd drie keer een gepersonaliseerd beweegadvies. De online en op papier gedrukte adviezen waren afgestemd op de specifieke behoeften en wensen van de deelnemer en gericht op het integreren van fysieke activiteit in het dagelijks leven. Om de effecten van de interventie te testen, werd bij de start en na 6 en 12 maanden het beweeggedrag, het cognitief functioneren en de mate van eenzaamheid gemeten.

Resultaten van het onderzoek

Uit het onderzoek blijkt dat Actief Plus in beperkte mate in staat is om zelf gerapporteerde fysieke activiteit te verbeteren. De interventie verbetert het cognitief functioneren niet, maar kan wel eenzaamheid verminderen. In aangepaste vorm, met een combinatie van eHealth en face-to-face contact, kan Actief Plus mogelijk een positieve invloed hebben op verschillende aspecten van de volksgezondheid. Daarnaast toont het proefschrift aan dat, onafhankelijk van de Actief Plus interventie, lichte fysieke activiteit het cognitief functioneren meer verbetert dan matige tot zware fysieke inspanning. Dit is hoopgevend, vooral omdat ouderen met een chronische aandoening problemen hebben met voldoende matige tot zware fysieke activiteit.

Promotie Esmee Volders

Esmee Volders (Heerlen, 1989), is beleidsmedewerker OncoZON in Maastricht UMC+. Op vrijdag 9 juni 2023 verdedigt zij aan de faculteit Psychologie van de Open Universiteit in Heerlen haar proefschrift met als titel 'Physical activity and cognitive functioning in older adults with chronic diseases - Effects of the Active Plus intervention on physical activity, cognitive functioning, and loneliness'. Haar promotores zijn prof. dr. Lilian Lechner, hoogleraar Gezondheidspsychologie, prof. dr. Catherine Bolman, hoogleraar e/mHealth-toepassingen en prof. dr. Renate de Groot, hoogleraar Biopsychologie van leren, allen verbonden aan de Open Universiteit. De promotie is live bij te wonen aan de Open Universiteit in Heerlen en online te volgen via ou.nl/live.