Neutrale verpakkingen voor tabak bewezen niet-effectief

Staatssecretaris Blokhuis heeft het idee om de merken van sigarettenverpakkingen per 2020 te verwijderen.  Dat blijkt uit een uitgelekt concept van het preventieakkoord dat binnenkort wordt gepresenteerd en waarover de media hebben gerapporteerd.

VSK maakt zich zorgen over de inzet van de staatssecretaris voor deze ‘neutrale verpakkingen’. Deze maatregel is bewezen niet- effectief, terwijl het regeerakkoord effectiviteit juist als een harde voorwaarde voor nieuwe wetgeving stelt. De invoer van neutrale verpakkingen is een onnodige vorm van merkenmoord. 

In landen waar neutrale verpakkingen al zijn ingevoerd heeft de maatregel niet het beoogde effect gesorteerd.

Bij neutrale verpakkingen moeten alle vormen van ‘branding’ - handelsmerken, logo’s, kleuren en grafische afbeeldingen – verwijderd worden. Gezondheidsorganisaties veronderstellen dat deze maatregel zou bijdragen aan het tegengaan van jeugdroken, maar gaan hierbij voorbij aan de feiten.

Reactie Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten:

VSK Directeur Jan Hein Sträter: “Neutrale verpakkingen zijn geen nieuw idee. De Australische overheid heeft deze maatregel daar al in 2012 ingevoerd. Net als in Nederland nu het geval lijkt te zijn, was men er in Australië destijds van overtuigd dat dit een sterke daling van het aantal rokers zou veroorzaken. Niets is echter minder waar. Uit statistisch onderzoek dat eerder dit jaar is verschenen blijkt dat de invoering van neutrale verpakkingen geen enkel effect heeft gehad op het percentage van de Australische bevolking dat rookt.[1] Ook tonen de cijfers van de Australische overheid aan dat het percentage rokers in de periode 2013 – 2016 niet significant is gedaald – de eerste periode in twintig jaar dat er geen statistisch significante daling heeft plaatsgevonden.”[2]

Tegelijkertijd is de illegale markt voor sigaretten in Australië naar schatting met 30% gestegen.[3] Inmiddels is de rekening voor de Australische belastingbetaler als gevolg van illegale sigarettenhandel opgelopen tot 1.6 miljard AUD per jaar, ofwel bijna 1 miljard euro. Daar is niemand bij gebaat: de inkomsten van deze illegale handel worden onder meer ingezet voor de financiering van terreurorganisaties, de overheid loopt haar accijnsinkomsten mis, MKB-ondernemers moeten vrezen voor hun voortbestaan en consumenten lopen het risico om ongereguleerde producten te consumeren.

De VSK is voorstander van maatregelen die bewezen effectief zijn. Dat is bij neutrale verpakkingen duidelijk niet het geval. Geen enkel wetenschappelijk onderzoek heeft kunnen aantonen dat deze maatregel bijdraagt bij het verminderen van het aantal rokers, ook niet onder jongeren. Daarnaast gaat het allerlei kwalijke neveneffecten voor de Nederlandse samenleving teweegbrengen.

Ondanks het feit dat is gebleken dat de verkoop van tabaksproducten bij invoering van neutrale verpakkingen minder snel daalt of juist kan stijgen, is VSK uitgesproken tegenstander van de maatregel. Hiermee wordt het recht op het gebruik van de handelsmerken van fabrikanten afgenomen. Merken vormen intellectueel eigendomsrecht en hebben voor fabrikanten het doel om een onderscheid te kunnen maken tussen het eigen merk en het merk van een concurrent. Door merken te verwijderen van tabaksverpakkingen wordt het eenvoudiger voor criminelen om producten na te maken. Bovendien wordt een gevaarlijk precedent geschept voor andere industrieën: de vraag is dan ook of hamburgers, frisdranken of chocoladerepen binnenkort ook in neutrale verpakkingen moeten worden verkocht. Waar eindigt dit?

Tot slot druist het beleidsvormingsproces dat heeft geleid tot de aanbeveling om neutrale verpakkingen in te voeren in tegen alle geldende principes van behoorlijk bestuur. In de eerste plaats zijn de verschillende vergaande maatregelen die de afgelopen jaren zijn ingevoerd (waaronder de invoering van grafische gezondheidswaarschuwingen ter grootte van 65% in mei 2016, alsmede de sobere verpakkingsvereisten per juli 2018) nog niet geëvalueerd.

Kortom:

Neutrale verpakkingen zijn bewezen niet effectief, terwijl de huidige maatregelen op het gebied van tabaksverpakkingen nog niet zijn geëvalueerd. De VSK roept de Staatssecretaris op om zich te richten op bewezen effectieve methoden om jeugdroken aan te pakken. Bijvoorbeeld door de wettelijke leeftijdsgrens van 18 jaar beter te handhaven, of de aankoop, poging tot aankoop, of het gebruik van tabaksproducten door minderjarigen strafbaar te stellen.

Einde persbericht.