Europees Parlement wil einde aan dakloosheid voor 2030

Het aantal dak- en thuislozen in de Europese Unie is in de afgelopen tien jaar schrikbarend gestegen met zeventig procent. Om het probleem aan te pakken eist het Europees Parlement nu maatregelen. Momenteel slapen meer dan 700.000 mensen in de EU iedere nacht op straat. Dat moet drastisch verminderd worden door gelijke behandeling van dakloze en het een verbod op het strafbaar stellen van dakloosheid. Voor 2030 moeten er binnen de EU geen daklozen meer zijn. Het parlement had veel petities binnengekregen die oproepen om tegen het probleem in actie te komen.

Het Europarlement benadrukt nu dat het hebben van een dak boven je hoofd een fundamenteel recht is en roept in een schrijven op tot meer actie. De Europese Commissie moet de lidstaten ondersteunen met meer financiële middelen om dakloosheid tegen te gaan. Verder moet de Commissie van het parlement met een ‘EU-kader voor nationale strategieën ter bestrijding van dakloosheid’ komen. De lidstaten zijn vervolgens aan zet. Zij moeten de ‘eerst een woning’-aanpak toepassen waarbij huisvesting een grondrecht is. Binnen dat kader kunnen nieuwe, innovatieve plannen worden gemaakt tegen de daklozenproblematiek.

Het Europees Parlement heeft een tekst aangenomen die handvatten aan de landen geeft ter bestrijding van dakloosheid. Zo moet het zwerversbestaan niet langer strafbaar zijn en moeten daklozen gelijke toegang krijgen tot zorg, onderwijs en sociale dienstverlening. Lidstaten moeten arbeidsplannen opzetten voor zwervers zodat ze sneller en gemakkelijker aan een baan kunnen komen. Tevens moet zelfstandig ondernemerschap onder daklozen worden gepromoot. Om de problemen nu al het hoofd te bieden, is het noodzaak dat overal permanente nachtopvang komt, vergelijkbaar met de situatie in Amsterdam waar niemand buiten hoeft te slapen en alle daklozen ‘bed, bad en brood’ krijgen. Niettemin blijft het probleem ook in Nederland groot: tussen 2009 en 2019 groeide het aantal dak- en thuislozen van 17.800 naar 39.300, bijna een verdubbeling.

Los van praktische oplossingen verlangt het Europarlement van alle lidstaten een eigen visie voor het tegengaan van dakloosheid. Het gaat daarin om strategieën op de lange termijn. Ook moeten landen gegevens en goede voorbeelden van projecten met elkaar gaan uitwisselen zodat ze van elkaar kunnen leren. Tegelijkertijd kunnen overheden het verzamelen van gegevens over daklozen beter maken, zodat de feiten en cijfers over hen beter in kaart komen. Landen kunnen ook financiële bijstand geven aan hulporganisaties en lokale instanties die opvangvoorzieningen creëren en huisuitzettingen voorkomen.

De coronacrisis heeft woningen duurder gemaakt en meer werkloosheid veroorzaakt, waardoor het aantal daklozen blijft stijgen. Volkshuisvesting valt echter niet onder de bevoegdheden van de EU. Wel kan Europa met regels, richtlijnen en aanbevelingen de woonomstandigheden beïnvloeden. Niet alleen door de pandemie, maar ook door keuzes van lokale en nationale overheden zijn de woonkosten gestegen en zijn de sociale zekerheid en voorzieningen in veel EU-landen afgenomen. Dit werkt dakloosheid eveneens in de hand.