Oxfam Novib waarschuwt voor meer honger, ziekten en migratie door waterschaarste

Een op de vijf waterputten die door Oxfam-ingenieurs worden geboord is droog of het water is ondrinkbaar. De toenemende wateronzekerheid, veroorzaakt door klimaatveranderingen, vormt een bedreiging voor het voortbestaan van mensen. Waterschaarste leidt tot honger, ziekten en klimaatvluchtelingen. Dit blijkt uit het nieuwe Oxfam-rapport dat vandaag gepubliceerd wordt. Oxfam Novib voert nu campagne om ervoor te zorgen dat de grootste vervuiler betaalt.

 “Het wordt steeds moeilijker en kostbaarder om water te vinden in gebieden die ernstig door de klimaatcrisis zijn getroffen”, concludeert Marina van Dixhoorn, programmaleider van Oxfam Novib. Met een team reist ze momenteel door Somalië waar ze oude en mogelijke nieuwe waterputten inspecteert. Water wordt er alsmaar schaarser. “Een op de vijf putten blijkt tijdens het boren helemaal geen water te bevatten of het water is niet geschikt om te drinken.”

In het nieuwe rapport van Oxfam, Water Dilemma’s, over de groeiende watercrisis, grotendeels veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen, beschrijven onderzoekers hoe klimaatveranderingen de waterveiligheid in de verschillende delen van de wereld in gevaar hebben gebracht en dat waterschaarste leidt tot meer honger, ziekten en migratie.

In de Hoorn van Afrika, waar Somalië onder valt, worden ruim 32 miljoen mensen momenteel bedreigd met hongersnood als gevolg van vijf seizoenen droogte. De voedselschaarste wordt nog eens verergerd door conflicten en armoede.

“De watercrisis vormt een van de grootste bedreigingen voor de mensheid en zal leiden tot meer honger, meer ziekte en meer klimaatvluchtelingen. Vooral de landen en gemeenschappen die het minst bijdragen aan de vervuiling worden het zwaarst getroffen”, zegt Pepijn Gerrits, directeur programma’s van Oxfam Novib. Hij bracht recent een bezoek aan Somalië.

Door de opwarming van de aarde neemt de frequentie en de ernst van rampen toe. We zullen de komende jaren vaker worden getroffen door droogte maar ook door overstromingen. Oxfam waarschuwt dat door het enorme gebrek aan investeringen in watersystemen grote delen van de wereld worden blootgesteld aan catastrofes.

De Hoorn van Afrika kampt ook met grillige weerpatronen. Er zijn periodes van langdurige droogte die worden afgewisseld met zware regenval. In Somalië stonden het afgelopen voorjaar waterputten en wc’s na overstromingen onder water. De waterputten waren niet langer bruikbaar. Het vervuilde water zorgde bovendien ook voor cholera en allerlei andere ziekten als malaria en dengue. 

Het rapport schetst een somber beeld van de watercrisis niet alleen in Afrika, maar ook in het Midden-Oosten waar de regenval minder wordt. Hittegolven nemen toe waardoor de waterprijzen stijgen. 

Landen in heel Azië, zoals in Pakistan in 2022, zullen vaker worden getroffen door rap smeltende gletsjers en een stijging van de zeespiegel tot mogelijk meer dan een halve meter in 2100. De levens van honderden miljoenen mensen in de kustgebieden staan op het spel.

Oxfam berekent dat door tekort aan zoet water in tien van 's werelds ergste ‘klimaat-hot-spots’ de chronische honger in 2050 met een derde zal toenemen. Nu al hebben 800 miljoen mensen nauwelijks te eten.

In de afgelopen decennia verergerde de watercrisis door slecht waterbeheer, vervuiling en overmatig gebruik van grondwater. De landen die het minst vervuilen maar wel het zwaarst door klimaatveranderingen worden getroffen kunnen niet alleen deze problemen oplossen.

"De ergste scenario’s zijn bewaarheid geworden. Door de onverminderde uitstoot van schadelijke stoffen hebben miljoenen mensen geen veilige toekomst. De politiek negeert de verslechterende watercrisis. Rijke vervuilende landen moeten hun uitstoot onmiddellijk drastisch verminderen en de waterinfrastructuur in arme gemeenschappen verbeteren”, stelt Pepijn Gerrits, directeur programma’s Oxfam Novib.

Uit het rapport blijkt ook dat rijke landen minder bereid zijn bij te dragen aan water en sanitaire voorzieningen in kwetsbare landen. Van de 3.8 miljard dollar die nodig was voor verschillende humanitaire projecten, kwam volgens de Verenigde Naties, nog geen 32 % van het benodigde bedrag bijeen. 

“We zijn nog steeds in staat om de koers te wijzigen, maar we moeten snel handelen. Meer aandacht en meer investeringen zouden echt tot de absolute beleidsprioriteit van overheden moeten behoren. Rijke landen dienen dringend te voldoen aan de oproep van de Verenigde Naties om 114 miljard dollar per jaar in de water-, sanitaire en hygiënesector te investeren om levens te redden”, aldus Pepijn Gerrits, directeur programma’s van Oxfam Novib.