Cholera in Nederland: het verhaal van de eerste epidemie van 1832

Toen de cholera in juni 1832 Scheveningen trof, was iedereen verrast. Men was ervan uitgegaan dat de dodelijke ziekte uit het oosten zou komen. Vanuit India had de pandemie zich over Azië verspreid en vervolgens Rusland, Polen en Pruisen bereikt... Soldaten hadden hun geweren afgevuurd om de lucht te zuiveren, schepen waren in quarantaine geplaatst, reizigers waren tegengehouden en ondervraagd, alles bleek tevergeefs.

Over de eerste gevallen van cholera in Nederland werd heftig gediscussieerd: was de gevreesde ziekte dan eindelijk aangekomen of was het toch iets anders? Wetenschappelijke opvattingen werden in twijfel getrokken en medische reputaties stonden op het spel. Artsen twistten over de oorzaak, de behandeling, de besmettelijkheid en de afloop van deze nog vrijwel onbekende ziekte. De medische wereld geloofde dat wat zij altijd had gedaan voldoende zou zijn om het nieuwe gevaar het hoofd te bieden. Enkele scherpe waarnemers merkten echter op dat het drinken van schoon water bescherming bood tegen cholera en dat het zelfs mensen die besmet waren genas.

Dit is het zeer leesbare verhaal van de eerste cholera-epidemie in Nederland, gebaseerd op contemporaine bronnen. Deze Engelstalige studie is een reconstructie van een epidemie, maar vooral ook van de reactie van artsen en het onzekere publiek op een ziekte die nog nauwelijks begrepen werd. Op veel punten zijn interessante parallellen te trekken met de huidige corona-epidemie.

Auteur Antoinette van der Kuyl is als medisch onderzoeker verbonden aan het Laboratorium voor Experimentele Virologie van de Universiteit van Amsterdam. Zij is tevens lid van de Editorial Board van het wetenschappelijke tijdschrift Epidemiologia.

Het boek "The Dutch Cholera Epidemic of 1832 as seen through 19th Century Medical Publications" is verschenen bij Uitgeverij Eburon als paperback onder ISBN 9789463013789 en telt 244 pagina's.