Toezicht op werkgevers die zelf ZW- en WGA uitkeringen betalen moet beter

Onderzoek lijkt te duiden op meer doorstroom vanuit de WGA naar IVA

Alhoewel er enige cijfers zijn die een hogere uitstroom naar werk van (ex-)werknemers van werkgevers die zelf WGA-uitkeringen betalen en re-integratie verzorgen suggereren, zijn de cijfers nog niet voldoende overtuigend en is meer empirisch onderzoek gewenst. Van de andere kant lijken die werkgevers WGA-uitkeringsgerechtigden vaker door te laten stromen naar de IVA.

Dat blijkt uit het proefschrift van mr. dr. Hendarin Mouselli, dat ze onlangs verdedigde aan de Universiteit Utrecht. Zij pleit ervoor om het toezicht op deze categorie werkgevers (zogeheten eigenrisicodragers) door het UWV en de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid te verbeteren. Door het aanstellen van een onafhankelijke, toezichthoudende autoriteit kunnen de effectiviteit en eventuele knelpunten met betrekking tot het eigenrisicodragen, de rol van het UWV daarbij en de vergelijking met het publieke stelsel objectief meetbaar worden gemaakt.

Mouselli is advocaat en partner bij VRF Advocaten en heeft sinds 2015 onderzoek gedaan naar de zogeheten eigenrisicodragers voor de Ziektewet (ZW) en de Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). Deze werkgevers betalen minder premie voor deze werknemersverzekeringen, maar zijn in ruil daarvoor zelf verantwoordelijk voor de uitbetaling van de ZW- en WGA-uitkeringen en de re-integratie van zieke (ex-) werknemers. Vooral grote en middelgrote bedrijven in Nederland kiezen ervoor eigenrisicodrager te worden. "De gedachte erachter is dat deze werkgevers een volledige of gedeeltelijk gedifferentieerde premie betalen en daarom zullen proberen om ziekteverzuim tegen te gaan, want dat loont. Als werknemers toch arbeidsongeschikt raken, zullen deze werkgevers er alles aan doen om uitkeringsgerechtigden terug te laten keren naar werk”, legt Mouselli uit.

Uit haar onderzoek blijkt onder meer dat sommige grote en middelgrote bedrijven het risico op ziekte en arbeidsongeschiktheid weer herverzekeren bij private verzekeraars. Daarmee kunnen ze goedkoper uit zijn dan wanneer ze de publieke premies betalen.

Hoewel er te weinig data en cijfers voorhanden zijn, zag ze een positief effect voor (ex-) werknemers bij eigenrisicodragers. Die lijken vanuit de WGA meer kans te hebben op herstel of herbeoordeling dan uitkeringsgerechtigden van publiek verzekerde werkgevers.

Van de andere kant lijken WGA-uitkeringsgerechtigden bij deze werkgevers vaker door te stromen naar de IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten). Dat is voordelig voor de werkgever die het eigen risico draagt voor de WGA, omdat het UWV dan de uitkering overneemt, en voor de werknemer, die een hogere uitkering ontvangt. De IVA-uitkering is namelijk hoger dan de WGA-uitkering. "Maar het is nadelig voor het arbeidsongeschiktheidsfonds, omdat de IVA-uitkering hieruit wordt betaald en de eigenrisicodrager daarmee zijn WGA-risico kan afwentelen op het collectief. Bovendien lopen de (ex-)werknemers hun re-integratie mis,” zegt Mouselli.

Tijdens haar onderzoek kwam ze erachter dat er nauwelijks wordt gepubliceerd over het toezicht op deze eigenrisicodragers. Het UWV houdt bij de eigenrisicodrager voor de ZW toezicht, maar niet op de eigenrisicodrager voor de WGA. Ook zijn de resultaten van dat toezicht niet openbaar voor (voormalige) werknemers, vakbonden, onderzoekers of andere externe partijen. ,,Problematisch is dat geen data gepubliceerd wordt met resultaten van het toezicht op eigenrisicodragers ZW en WGA door bijvoorbeeld het UWV of de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. En als het UWV data over het uitgeoefende toezicht op eigenrisicodragers ZW heeft, zijn die data en overzichten geen gegevens die met een schermafdruk kunnen worden verstrekt. Dit toont een tekortschietende effectiviteit aan van het huidige toezicht op eigenrisicodragers. We weten daardoor bijvoorbeeld niet welke werkgevers eigenrisicodrager zijn en hoe eigenrisicodragers ZW en WGA functioneren”, stelt Mouselli. ,,Dat kan nadelig zijn voor de rechtspositie van de betrokken (ex-)werknemers en de effectiviteit van het stelsel.”

Mouselli pleit er dan ook voor een onafhankelijke, toezichthoudende autoriteit op eigenrisicodragers aan te stellen.