Vrouwen leiden de transitie naar eerlijke mijnbouw in Zuid-Afrika

Het is duidelijk dat een overstap naar duurzame energie van groot belang is voor de maatschappij, niet alleen in Nederland maar wereldwijd. Deze duurzame energietransitie leunt sterk op grondstoffen, zoals koper, mangaan en kobalt die gebruikt worden in onder meer windturbines, elektrische auto’s en e-bikes. Bij de winning van die mineralen worden echter vaak vrouwenrechten geschonden. Daarom slaan ActionAid en de Nationale Postcode Loterij vanaf vandaag, op Internationale Vrouwendag, de handen ineen om samen met vrouwen in Zuid-Afrika het tij te keren en eerlijke mijnbouw te realiseren waarbij vrouwenrechten gewaarborgd blijven.

De klimaatcrisis heeft wereldwijd gevolgen waarbij gemeenschappen in het mondiale Zuiden nog eens extra hard getroffen worden. Overstappen naar duurzame energie is daarom heel hard nodig. Daarbij is het belangrijk dat bij de productie van duurzame energie niet alleen naar het milieu wordt gekeken maar ook naar mensenrechten, en vrouwenrechten in het bijzonder.

Mangaan is een mineraal dat een cruciale rol speelt bij de duurzame energietransitie, en gebruikt wordt in onze elektrische fietsen en auto’s. Het wordt grotendeels gewonnen in Zuid-Afrika, in het Kalahari-gebied in het Noordoosten. Mensenrechtenschendingen zijn daarbij helaas schering en inslag. Zo krijgen omringende gemeenschappen te maken met ernstige lucht- en watervervuiling, en is er een groot watertekort. Er vinden regelmatig heftige onaangekondigde explosies plaats die huizen beschadigen, waarbij vervolgens asbest vrijkomt. Vrouwen worden in verhouding het hardst getroffen door de slechte leefomstandigheden, en geweld tegen vrouwen neemt toe. Dit moet anders.

Om een echte duurzame energietransitie kracht bij te zetten, start ActionAid vandaag op Internationale Vrouwendag een bijzonder 2,5 jarig project  onder de noemer ‘That’s Mine!’. Dit project wordt geleid door ActionAid samen met de vrouwen en gemeenschappen in het mangaangebied in Zuid-Afrika en wordt gesteund door de Nationale Postcode Loterij met 1.000.000 euro. Het doel is om de mijnbouw eerlijker te maken, waarbij vrouwenrechten worden beschermd, geweld en uitbuiting wordt bestreden en vervuiling wordt tegengegaan. Hiermee wordt een nieuwe blauwdruk voor eerlijke mijnbouw neergezet. Een cruciale stap voor de uiteindelijke realisatie van een duurzame energietransitie.

Door de stem van vrouwen te versterken en lokale vrouwenbewegingen te ondersteunen, geven zij zelf met hun eigen input vorm aan politieke besluitvormingsprocessen. Ook bepalen vrouwen zo de agenda om ervoor te zorgen dat nieuw beleid machtsongelijkheid aanpakt en het belang van welzijn en zorg voor mens en planeet boven winst staat.

Nondumiso Nsibande directeur ActionAid Zuid-Afrika: “De participatie en kennis van vrouwen in de mijnbouwsector is cruciaal voor een echt duurzame transitie. Zoals ze hier in Zuid-Afrika zeggen: Nothing about us without us.”

Dorine Manson, managing director Nationale Postcode Loterij: “De Postcode Loterij vindt het belangrijk om bij te kunnen dragen aan gendergelijkheid en vrouwenrechten, dat is helaas nog zeer nodig. ActionAid kan met dit project laten zien dat het versterken van vrouwenrechten hand in hand gaat met een duurzame energietransitie.

Marit Maij, directeur ActionAid Nederland voegt toe: “Veel mensen in Nederland realiseren zich niet wat de keerzijde is van elektrische fietsen en auto’s waarbij vrouwenrechten erg in het gedrang komen. Een echt duurzame energietransitie moet hier hoger op de publieke en politieke agenda komen. Daar gaan wij de komende 2 jaar samen met de vrouwen in Zuid-Afrika, ambassadeurs en vrijwilligers in Nederland werk van maken.”