Nederlandse gasprijs behoort tot hoogste in Europa, vooral door forse belastingen

Nederlandse huishoudens betalen fors meer voor gas dan de meeste andere Europeanen. Nederland had afgelopen maand het op twee na hoogste gastarief van Europa. Dat blijkt uit een analyse van energievergelijk.nl, gebaseerd op cijfers uit de Household Energy Price Index (HEPI). Alleen Zweden en Zwitserland kennen nog hogere tarieven.

De gasprijs in Nederland bedraagt gemiddeld 17,8 cent per kilowattuur (kWh), inclusief belastingen en netwerkkosten. In vergelijking met buurlanden betalen Nederlanders aanzienlijk meer: in België ligt de prijs op 9,3 cent per kWh en in Duitsland op 11,9 cent per kWh. In Oost-Europa zijn de gasprijzen het laagst, voornamelijk door prijsplafonds en subsidies die de energiekosten voor huishoudens verlagen.

Zware belastingdruk

De hoge gasprijs in Nederland is vooral te wijten aan de zware belastingdruk. Volgens een berekening van energievergelijk.nl bestaat ruim 60 procent van het variabele gastarief uit energiebelasting en btw. De HEPI-analyse, die ook de netwerkkosten en vaste leveringskosten meerekent, komt uit op 51,0 procent. Daarmee heeft Nederland de hoogste belastingdruk op gas van Europa, gevolgd door Slowakije met 32,8 procent en Zweden met 31 procent.

Koen Kuijper, energiedeskundige bij energievergelijk.nl, is kritisch over de hoge belasting op gas: “De energiebelasting is in feite een soort accijns om het gebruik van gas te ontmoedigen en de overgang naar elektriciteit te stimuleren. Huishoudens die volledig van het gas af zijn en hun woning goed hebben geïsoleerd, betalen daardoor veel minder belasting op hun energierekening. Het probleem is dat de overstap naar een aardgaszuinige of aardgasvrije woning voor veel huishoudens niet haalbaar is.”

Obstakels voor verduurzaming

Uit berekeningen van energievergelijk.nl blijkt dat bij een gemiddeld energieverbruik 35,3 procent van de totale energierekening uit belastingen bestaat. Dit percentage daalt sterk bij een lager gasverbruik, bijvoorbeeld bij huishoudens met goede isolatie en een hybride warmtepomp. Huishoudens die volledig van het gas af zijn, hebben doorgaans de laagste belastingdruk.

Volgens Kuijper zijn er een aantal belangrijke obstakels voor burgers om te verduurzamen, zoals hoge investeringskosten voor warmtepompen, onvoldoende isolatie en huurwoningen, waarbij verhuurders de beslissingen nemen. “De hoge belasting op gas voelt voor veel mensen daarom oneerlijk, omdat zij weinig mogelijkheden hebben. Het blijft dan ook grotendeels een politieke keuze om de belasting op gas zo hoog te houden.”

Energierekening stijgt ondanks belastingverlaging

Hoewel de energiebelastingen in 2025 licht zijn gedaald – met een verlaging van 0,6 cent per kuub gas en 0,9 cent per kWh stroom – blijft de energierekening stijgen door een verhoging van de netbeheerkosten. Hierdoor zijn huishoudens per saldo duurder uit dan in 2024.

Volgens Kuijper gaat het bij een gemiddeld verbruik van 2.479 kWh elektriciteit en 1.169 m3 gas om een stijging van 1 tot 5 euro per maand op de energierekening. 

Elektriciteit relatief goedkoper in Nederland

In tegenstelling tot gas behoort de Nederlandse elektriciteitsprijs tot de middenmoot in Europa. Met 25,2 cent per kWh ligt de stroomprijs net boven het Europese gemiddelde (23,5 cent). Onze buurlanden zijn hierin juist duurder: in Duitsland betalen consumenten ruim 40 cent per kWh en in België 37 cent per kWh.

In Europa variëren de stroomprijzen sterk door verschillen in de energiemix en overheidsbeleid. Zo profiteren Noorwegen en Zweden van overvloedige en goedkope waterkracht, terwijl veel Oost-Europese landen de consumentenprijs via prijsplafonds of subsidies kunstmatig laag houden. 

Over het onderzoek

De analyse van energievergelijk.nl is gebaseerd op cijfers uit de Household Energy Price Index (HEPI) van december 2024. De data zijn verzameld door onderzoekers van e-Control, MEKH en VaasaETT en omvatten energieprijzen in 33 Europese hoofdsteden.

Om een goede vergelijking van de gasprijzen tussen landen te maken, wordt er gerekend met een prijs per kilowattuur (kWh) als gestandaardiseerde maatstaf. Dit is noodzakelijk, omdat de verbrandingswaarde van gas per land kan verschillen.