De aankondiging dat de energierekening stijgt door hogere transportkosten laat zien dat de energietransitie niet alleen een technisch, maar ook een financieel vraagstuk is. Het verzwaren van ons elektriciteitsnet is onvermijdelijk om de groeiende vraag aan te kunnen, maar de manier waarop we dit doen bepaalt of de energietransitie betaalbaar blijft voor huishoudens en bedrijven.
Wat vaak onderbelicht blijft, is dat er alternatieven zijn naast grootschalige netuitbreiding. Door slimmer gebruik te maken van flexibiliteit, denk aan vraagsturing, lokale opslag en het beter benutten van bestaande infrastructuur, kunnen we de piekbelasting verminderen. Dat voorkomt onnodige investeringen in koper en staal en maakt het systeem als geheel efficiënter.
De uitdaging is dat ons huidige netbeheer en marktontwerp nog sterk gericht zijn op zekerheid door capaciteit, in plaats van op dynamiek en flexibiliteit. Zolang we vasthouden aan dat klassieke denken, lopen de kosten voor burgers en bedrijven verder op. Het is dus noodzakelijk om niet alleen meer kabels te leggen en het elektriciteitsnet uit te breiden, maar ook fundamenteel anders naar het elektriciteitsnet te kijken: als een slim, flexibel systeem waarin gebruikers actief bijdragen aan balans en betrouwbaarheid.
Alleen door deze omslag te maken, houden we de energietransitie zowel technisch haalbaar als maatschappelijk betaalbaar.