'AI is geen mens: werk aan een kritisch ethisch kader voor onderwijs en samenleving'

Ruim twee derde van de bedrijven heeft geen formeel ethisch beleid voor AI-gebruik. AI heeft indrukwekkende vooruitgang gebracht, maar is geen wondermiddel voor (maatschappelijke) problemen als we zelf niet de regie houden. Daarom is het noodzakelijk om ethische kaders te ontwikkelen, anders wordt technologie leidend in plaats van de mens.

Inclusieve dialogen

We moeten maatschappijbrede gesprekken blijven voeren over de impact en rol van deze technologie in het onderwijs en de samenleving. Deze dialogen mogen we niet overlaten enkel aan degenen die de technologie ontwikkelen. Als de impact van de technologie inderdaad zo groot is als wij zien, moet er voor iedereen een plek aan die tafel zijn en ruimte om over de kwestie te spreken. Ongeacht hun expertise, opleiding of training. De technologie raakt immers iedereen.

Geen mensen

Hoewel AI zich blijft ontwikkelen, is het essentieel dat we de technologie zien voor wat het is: een hulpmiddel. Steeds vaker spreken we over AI alsof het mensen zijn, wat een verkeerd beeld schept van de werkelijke capaciteiten. Dit kan ertoe leiden dat we AI-beslissingen als gelijkwaardig aan menselijke oordelen beschouwen. Een ethisch kader moet voorkomen dat we AI vermenselijken (antropomorfisme) en duidelijk maken hoe het fundamenteel verschilt van de mens.

Menselijke reflectie

We moeten ook waakzaam blijven voor dataficatie van het denken. Terwijl computers steeds meer menselijke eigenschappen imiteren, passen mensen zich ook aan de technologie aan. Kennis en ervaringen worden steeds vaker tot data gereduceerd, wat kan leiden tot een verlies van menselijk inzicht, duiding en interpretatie. Als cijfers en gegevens de plaats innemen van verhalen en ervaringen, dreigen we ethische reflectie te verliezen. Onze relatie met de wereld en elkaar is niet enkel te reduceren tot cijfers en data.

Ethisch kader

Een ethisch kader moet ervoor zorgen dat de mens de controle houdt en niet de machine. AI krijgt zo veel autonomie als wij toestaan. We moeten AI gebruiken als het krachtige hulpmiddel dat het is, zonder te vergeten dat wij als mensen unieke wezens zijn die de pluraliteit van het bestaan ervaren en begrijpen. We kunnen de wereld kwantificeren via technologie, maar echte menselijke ervaring gaat verder dan data.