Raad van Ouderen: Ondersteuning nodig bij keuze verpleeghuis

In een advies aan minister Hugo de Jonge van VWS breekt de Raad van Ouderen (RvO) een lans voor het samenstellen van één landelijke site met goed gestructureerde informatie over kwaliteit en kenmerken van alle verpleeghuizen in Nederland. Deze site moet ouderen en mantelzorgers helpen bij het maken van een juiste keuze voor een verpleeghuis. De Raad van Ouderen bestaat uit in totaal 20 personen die een breed netwerk van regionale en landelijke ouderenorganisaties vertegenwoordigen. De RvO is autonoom, agendeert actuele thema’s rondom ouderen en geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de minister van VWS

Keuzevrijheid verpleeghuis

De RvO maakt zich grote zorgen over de beperkte keuzemogelijkheden die  ouderen ervaren bij de overstap van thuis wonen naar een verpleeghuis. Uit een door de Raad uitgevoerde analyse van de wachtlijstcijfers van het Zorginstituut blijkt dat het aantal mensen dat langer dan zes tot dertien weken wacht relatief laag is. Eind 2017 was dit 3,5% van de totale hoeveelheid wachtenden en eind 2018 was dit 4,6% van de wachtenden. Deze cijfers kloppen echter niet met de ervaringen in de praktijk. De Raad constateert dat bijna niemand ervaart te kunnen kiezen. Maar dat men genoegen moet nemen met wat beschikbaar is.

Keuze is vaak gebaseerd op haastwerk

Een opname is vaak haastwerk en te laat in het proces, constateert de Raad van Ouderen. Als er meer tijd is tussen het stellen van de indicatie en de opname, vergroot dat de mogelijkheid om goed voorbereid te kiezen en in te schrijven bij het verpleeghuis van keuze. Nu stellen mensen de indicatie voor een verpleeghuis echter vaak uit, terwijl dit helpt bij een tijdige voorbereiding. De overheid kan tijdige voorbereiding ondersteunen door de nadelige financiële gevolgen voor de zorg thuis met een verpleeghuisindicatie weg te nemen. Ouderen zelf kunnen dit doen door eerder na te denken over een toekomstige verhuizing naar een verpleeghuis. Daarvoor is bekendheid en tijdige beschikbaarheid van onafhankelijke cliëntondersteuning van groot belang.

Informatiebehoefte over ‘zachte’ kenmerken

Het advies van de Raad van Ouderen is om naast informatie over kwaliteit en stabiliteit van een verpleeghuis met name de ‘zachte’ kenmerken meer aandacht te geven bij de informatieverstrekking. Kenmerken als geborgenheid, autonomie, diversiteit, zingeving, aandacht voor levensvragen en palliatieve zorg. Voor ouderen is het namelijk erg belangrijk te weten of men zich thuis kan voelen in het verpleeghuis en of men kan blijven leven op de ‘eigen’ manier. De mantelzorgers willen weten of zij de zorg voor hun naaste met een gerust hart kunnen overdragen, wat zij mogen en kunnen in het verpleeghuis en wat hun plek is.

Logeren op proef 

Maar voor een juiste keuze is meer nodig dan alleen schriftelijke informatie. Ouderen moeten het verpleeghuis vooraf ook kunnen ‘ervaren’, aldus de Raad. Zoals de mogelijkheid om het huis te bezoeken, een film met ervaringsverhalen te bekijken en vooraf op proef te logeren, aldus de Raad.

Het adviesrapport is inmiddels aangeboden aan minister Hugo de Jonge en gaat integraal mee als bijlage bij zijn voortgangsrapportage ‘thuis in verpleeghuis’. Deze rapportage wordt woensdag 22 mei aangeboden aan de Tweede Kamer.