Atlas blijft fundament aardrijkskundeonderwijs

Op 27 augustus maakte het College voor Toetsing en Examens (CvTE) bekend dat de atlas verdwijnt op het centraal eindexamen aardrijkskunde. Het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) betreurt dit ten zeerste omdat alle leerlingen moeten leren omgaan met kaarten en de atlas hierbij het instrument is van geografen.

Sinds het voorjaar zijn er twee atlassen inhoudelijk goedgekeurd voor het aardrijkskundeonderwijs, Alcarta en de Grote Bosatlas. Volgens het CvTE is het onmogelijk om een examen te maken waarbij twee verschillende atlassen kunnen worden gebruikt. Het KNAG benadrukt dat aardrijkskundeonderwijs zonder atlas en kaarten ondenkbaar is en dat de aanwezigheid van twee kwalitatief hoogwaardige atlassen alleen maar pleit voor (meer) atlasgebruik op school. 

Het is voor iedere burger van groot belang om kaarten te kunnen begrijpen en gebruiken. De toepassingen van (digitale) kaarten groeit via Google Earth, remote sensing en het gebruik van drones, 3D visualisaties, augmentend reality en in gaming. Ook in het nieuws verschijnen voortdurend kaarten: van uitslagen van de verkiezingen, migrantenstromen naar Europa, nieuwe vaarroutes via de Noordpool tot de locaties van aardbevingen in en rond Lombok.

Maar de kaarten en bijbehorende grafieken, diagrammen of infographics moet je wel kunnen lezen en op waarde kunnen schatten. Begrijpen hoe je informatie kunt halen uit bijvoorbeeld verschillende symbolen, de legenda of schaal leer je al vroeg in de aardrijkskundeles. Maar leerlingen leren meer: door kaarten te bestuderen, te vergelijken en in en uit te zoomen, leren ze relaties te leggen en spreiding en samenhang te ontdekken. Dit draagt bij aan het ontwikkelen van een wereldbeeld.

De atlas speelt een grote rol in het leren omgaan met kaarten en is een rijke bron aan informatie. Een goede atlas is en blijft onmisbaar. Leerlingen van alle leerjaren van de diverse onderwijsniveaus blijven daarom met de atlas werken in de aardrijkskundeles. Het KNAG gaat ervan uit dat in (praktische) opdrachten, toetsen en óók op het examen leerlingen met kaartmateriaal blijven werken. Het afschaffen van de atlas als hulpmiddel op het centraal examen havo/vwo is dan ook geen reden om te twijfelen aan atlasaanschaf, in onder- en bovenbouw.

Meer informatie over het afschaffen van de atlas op het havo-examen in 2020 en het vwo-examen in 2021, is te lezen in dit bericht van het CvTE.