In veel Nederlandse woningen gaat deze week de kerstverlichting weer aan. Installatiebedrijven zien dat daarbij het brandgevaar sterk is afgenomen. Dat komt vooral doordat consumenten de traditionele kerstverlichting met gloeilampjes grotendeels hebben vervangen door moderne ledverlichting. Ledlampjes worden niet warm en leveren daardoor nauwelijks brandgevaar op. Bovendien zijn ze een stuk energiezuiniger: ledverlichting verbruikt tot acht keer minder stroom dan traditionele gloeilampjes. Toch zijn er nog altijd woningen waar zich wél gevaarlijke (en ongezonde) situaties voordoen.
Oudere verlichting brengt risico’s met zich mee
Oudere kerstverlichting bestaat vaak uit vervangbare lampjes. Dat kan gevaarlijk zijn, omdat er bij het wisselen direct contact kan ontstaan met de bedrading. Versleten of beschadigde bedrading kan leiden tot kortsluiting, elektrische schokken of zelfs brand. Daarnaast werkt oude kerstverlichting vaak nog op 230 volt, wat het risico vergroot.
‘Vervang oude verlichting en voorkom overbelasting’
Moderne kerstverlichting is doorgaans uitgerust met een adapter of transformator die de spanning terugbrengt naar een veel veiliger niveau. Volgens elektrotechnisch specialist John van Vugt van Techniek Nederland zouden consumenten daarom alle oude kerstverlichting moeten vervangen door ledvarianten. Van Vugt adviseert bovendien om bij het aansluiten rekening te houden met de veiligheid: ‘Sluit het snoer van de kerstverlichting altijd aan op een elektragroep met randaarde en een aardlekschakelaar. En koppel nóóit verlengsnoeren of stekkerdozen aan elkaar.’
Brandgevaar door kaarsen en slechte luchtkwaliteit
Brandende kaarsen blijven een groot risico tijdens de feestdagen. Ze kunnen brand veroorzaken en verhogen bovendien de hoeveelheid fijnstof en roetdeeltjes in huis. In slecht geventileerde ruimtes kan dit leiden tot geïrriteerde ogen, een droge keel of hoofdpijn. Mensen met astma kunnen er benauwd van worden. Van Vugt: ‘Zeker als er kinderen of huisdieren rondlopen, raden wij aan om led-kaarsen te gebruiken. Dat is veiliger én beter voor de luchtkwaliteit.’
Ventileren tijdens het kerstdiner
Ook ventilatie verdient extra aandacht rond de feestdagen. Tijdens het kerstdiner zijn er vaak meer mensen dan gebruikelijk in dezelfde ruimte en wordt er intensief gekookt, waardoor de lucht sneller benauwd en vervuild raakt. Het advies van ventilatie-expert Maurice Roovers van Techniek Nederland: ‘Zet een raam op een kier of schakel de mechanische ventilatie naar stand 2 of 3. Zorg vooral tijdens en na het koken voor extra ventilatie.’
Buitenverlichting: alléén IP44!
Veel mensen versieren ook hun tuin of gevel met lichtjes. Daarbij is het belangrijk te controleren of de verlichting geschikt is voor buitengebruik. Alleen verlichting met de code IP44 is waterbestendig. Binnenverlichting met IP20 mag nooit buiten worden gebruikt.
Tien tips van Techniek Nederland voor een veilige én energiezuinige kerst
- Vervang oude kerstlampjes door ledverlichting: die verbruikt acht keer minder stroom en wordt niet warm.
- Controleer bedrading op beschadigingen om kortsluiting of elektrische schokken te voorkomen.
- Verdeel verlichting over meerdere elektragroepen en schakel niet alles tegelijk in.
- Schakel verlichting uit met een schakelaar, niet door aan de stekker te trekken.
- Gebruik altijd een elektragroep met randaarde en een aardlekschakelaar.
- Controleer of verlichting, stekkerdozen en verlengsnoeren geschikt zijn voor binnen of buiten. Buitenverlichting moet IP44 zijn.
- Voorkom overbelasting: prop stekkerdozen niet vol.
- Plaats op elke verdieping een rookmelder (sinds 1 juli 2022 wettelijk verplicht).
- Kies voor led-kaarsen in plaats van brandende kaarsen.
- Ventileer extra tijdens het kerstdiner en vooral tijdens en na het koken.
