Ieder(in) deed onderzoek naar ervaringen met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Daaruit blijkt dat deze wet in de praktijk niet passend is voor mensen met een levenslange, levensbrede beperking. Daarom pleit Ieder(in) voor een apart landelijk wettelijk kader voor deze groep binnen de Wmo.
Ervaringen van groot aantal respondenten
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) biedt voorzieningen en ondersteuning voor zelfredzaamheid en participatie. Maar in hoeverre past deze wetgeving bij de behoeften van mensen met een levenslange en levensbrede beperking?
Ieder(in) zette een vragenlijst uit, die werd ingevuld door bijna 1400 mensen, waarvan 612 respondenten met een levenslange, levensbrede beperking. Die groep werd vergeleken met respondenten van 60 jaar of ouder met één enkele Wmo-voorziening (159 respondenten).
Lees hier het hele rapport: Ervaringen met de Wmo: “Ik ben geen dossiernummer met een budget, ik ben een mens” (pdf).
Conclusie: Wmo schiet tekort
De bevindingen uit het onderzoek van Ieder(in) zijn helder: de Wmo voldoet niet voor mensen met een levenslange en levensbrede beperking. Daarvoor zijn de volgende zaken mis:
- Problemen bij aanvraagprocedure bij gemeente
- Ontevredenheid over Wmo-voorzieningen (geschiktheid en kwaliteit)
- Onvoldoende ondersteuning voor zelfredzaamheid en participatie
- Zorgen over ondersteuning vanuit de Wmo in de toekomst (zoals bezuinigingen en een inkomensafhankelijke eigen bijdrage)
"Wij hadden voortdurend het gevoel dat er niet geluisterd werd. En dat er alles aan is gedaan om te voorkomen dat de gemeente hulp moest geven. Voor ons voelde het als een strijd die bijna niet te winnen was."
Ervaring van een deelnemer aan het onderzoek
Adviezen Ieder(in): apart wettelijk kader voor mensen met een levenslange, levensbrede beperking
Ieder(in) geeft daarom een aantal adviezen om te zorgen dat de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in lijn komt met het VN-verdrag Handicap.
Op korte termijn moet de gemeente ervoor zorgen dat de aanvraagprocedures bij gemeenten verbeteren en langdurige indicaties de norm worden voor deze groep.
Op de (middel)lange termijn moet er een apart wettelijk kader voor mensen met een levenslange, levensbrede beperking en hun naasten komen waarbinnen zij hun maatschappelijke ondersteuning kunnen regelen.
Dit najaar komt er een houdbaarheidsonderzoek Wmo
Ieder(in) zal dit Wmo-onderzoek onder de aandacht brengen bij beleidsmakers en politici. Bijvoorbeeld bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), dat in het najaar een onderzoek publiceert naar de toekomst en de houdbaarheid van de Wmo.
Ook sluiten de bevindingen uit dit onderzoek naar de geschiktheid van de Wmo voor mensen met een levenslange, levensbrede beperking aan bij de verkiezingsoproep ''Tijd voor gelijke rechten'' van Ieder(in). Daarin pleit de belangenvereniging voor één loket voor zorg en ondersteuning voor mensen met een levenslange, levensbrede beperking.
Wat is een levenslange en levensbrede beperking?
In dit onderzoek gebruikt Ieder(in) de definitie van Movisie uit het rapport "Inventarisatie voor levenslange en levensbrede ondersteuning" (maart 2024):
“Een levensbrede beperking houdt in dat iemand op meerdere levensgebieden ondersteuningsvragen heeft. Bijvoorbeeld op het gebied van mobiliteit en tegelijk op het gebied van werk, studie, zorg, enzovoort. (…) Levenslang betekent dat iemand deze beperking zijn hele leven heeft. (…) Iemand met een levenslange en levensbrede ondersteuningsbehoefte is dus diens hele leven afhankelijk van ondersteuning op verschillende levensgebieden.”