Nieuwe stap op weg naar nieuwe vervoerders voor Utrechts OV na 2025

De provincie Utrecht gaat op zoek naar twee nieuwe vervoerders die in de periode 2025 tot 2035 al het openbaar vervoer in de provincie gaan regelen. In het zogenoemde ‘ontwerpprogramma van eisen’ staat aan welke voorwaarden de nieuwe vervoerders moeten voldoen. Dan kun je denken aan kwalitatief goed OV dat zich snel kan aanpassen aan reizigersbehoeftes, meer bussen zonder schadelijke uitstoot en een betere toegankelijkheid voor minder valide reizigers.

Deze voorwaarden zijn een vervolg op de in mei vastgestelde Nota van Uitgangspunten. Hierin hebben de Provinciale Staten de uitgangspunten voor de nieuwe concessies vastgelegd. Het ontwerp Programma van Eisen (PvE) is weer een verdere uitwerking hiervan. Dit voorjaar is ook het OV netwerkperspectief 2025-2035 vastgesteld waarin de ontwikkelrichting van het OV-netwerk wordt beschreven. Nadat het ontwerp PvE is vastgesteld, kunnen ROCOV, gemeenten en omliggende vervoersautoriteiten en wegbeheerders, een reactie geven. Hierna volgt een definitief PvE, en kan de aanbesteding van start. De nieuwe concessie wordt afgegeven voor de duur van 10 jaar (2025-2035).  

Flexibel en kwalitatief goed OV

Belangrijkste opgave is dat het openbaar vervoer met bus en tram beter gaat inspelen op de vele ontwikkelingen in onze provincie in de periode tot 2035. We bouwen voort op het netwerk van OV dat we nu hebben. Maar het OV moet tijdens de concessieperiode kunnen meegroeien en veranderen met de groei van het aantal inwoners. Ook veranderen de reisbehoeftes, omdat mensen bijvoorbeeld meer thuis- en flexwerken. Vervoerders kunnen nog beter inspelen op reizigerswensen in de kleinere en grotere kernen. De huidige werkwijze waarin vervoerders in de jaarlijkse vervoersplannen rapporteren over o.a. sociale veiligheid en vervoer- en tarieven, blijft gehandhaafd. Nieuw is dat de concessie-afspraken tussentijds herijkt worden (na 5 jaar), zodat ze kunnen worden aangepast aan de actualiteit. De twee concessiehouders en provincie Utrecht zullen bovendien meer moeten samenwerken in kennisopbouw, ontwikkeling en programmering van het merk U-OV en alle OV-diensten. Op deze manier versterken we meer de samenhang met trein, fiets, P+R en de buurtbussen, Flexbus en ander aanvullend OV.

 U-OV breidt uit met U-liner

De nieuwe concessie wordt uitgebreid met de U-liner, een nieuwe lijn voor de middellange afstand. De U-liner is een aanvulling op de al bestaande U-link, U-Tram, U-bus en U-flex. U-link en U-Tram zijn lijnen in hoogstedelijk gebied. Daarop volgt een fijnmazige basis met U-bus, U-flex en Buurtbus. De bussen op de U-liner bieden meer comfort en zitplaatsen, wat past bij deze langeafstandsverbinding. Ook zijn er in de U-liner een goed functionerend, voor reizigers gratis te gebruiken wifi-netwerk en oplaadmogelijkheden (USB-poort volgens de laatste standaard). Bij elke zitplaats hoort een voldoende sterke wifi-verbinding met voldoende snelheid en internettoegang zonder levering van persoonsgegevens.

 Toegankelijkheid

In de nieuwe concessieperiode is er meer mogelijk voor reizigers die minder of niet valide zijn. Zo komt er in het OV in en rond de stad Utrecht meer ruimte voor rolstoelen en rollators. Alle bussen en trams moeten voldoen aan de afspraken die zijn gemaakt in het ‘Bestuursakkoord Toegankelijkheid Openbaar Vervoer 2022-2032’. Ook de reis- en routeinformatie wordt voor een zo breed mogelijke groep reizigers begrijpelijk gemaakt. Dit betekent onder meer dat informatiepanelen op de haltepalen en in de bus en tram zo geplaatst zijn dat reizigers in een rolstoel en visueel beperkten deze ook kunnen lezen, en dat zo veel mogelijk gebruik wordt gemaakt van contrasterende kleuren en duidelijk leesbare lettertypen. Ervaringsdeskundigen worden ingezet bij de ontwikkeling van de toegankelijke reisinformatie, voor alle doelgroepen.

Geen uitstoot

Waar de nieuwe vervoerders in ieder geval rekening mee moeten houden, is het feit dat eind 2028 alle bussen, trams en auto’s in het Utrechtse OV geen schadelijke stoffen meer mogen uitstoten. Hiermee legt de provincie de lat iets hoger dan de landelijke afspraken: in heel Nederland moeten vanaf 2030 alle gemotoriseerde voertuigen emissievrij zijn.  

Goed werkgeverschap

De vervoerders die willen meedingen in de aanbesteding moeten een plan indienen hoe ze een goede werkgever denken te kunnen zijn. Tevreden werknemers zijn goed voor de klant (de reiziger) en zorgen voor een goede en stabiele bedrijfsvoering waar ruimte is voor ontwikkeling en innovatie. Dit is belangrijk om voldoende en goed personeel te kunnen werven. Naast eisen die goed werkgeverschap stimuleren, stelt de provincie concrete eisen aan de concessiehouders als sociaal werkgever (Social Return, in dienst nemen van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt). Speciale aandacht gaat uit naar sociale veiligheid in het OV, voor de reiziger maar ook voor de medewerkers. De vervoerders stellen bijvoorbeeld jaarlijks een ‘Actieplan Sociale Veiligheid’ op om dit zo goed mogelijk te borgen.