'Verduidelijking schijnzelfstandigheid essentieel voor behoud zzp'ers'

De Belastingdienst gaat per 1 januari 2025 handhaven op zzp-constructies. Het ministerie van SZW (het ministerie) is met voorbeelden gekomen en ook de rechtspraak heeft niet stilgezeten: Advocaat-Generaal (AG) bij de Hoge Raad Ruth de Bock heeft een conclusie geschreven en het Hof Den Haag heeft uitspraak gedaan.

Hoe zat het ook alweer? Schijnzelfstandigheid is een fenomeen waarbij een zzp-constructie juridisch wordt aangemerkt als loondienst. Daarbij wordt naar 3 kenmerken gekeken: werkgeversgezag, verplichting tot persoonlijke arbeid en beloning. De Hoge Raad heeft gezichtspunten geformuleerd die helpen bij de invulling van die kenmerken in de Deliveroo uitspraak.

Verduidelijking vanuit overheid

Het ministerie komt met een langverwachte verduidelijking en heeft een checklist gedeeld die je kunt doorlopen voor een indicatie of een constructie wel/niet als schijnzelfstandigheid kan worden aangemerkt. Daarnaast is er een document verschenen waarin tien voorbeelden zijn uitgewerkt van constructies in de volgende sectoren: zorg, creatieve sector, onderwijs, bouw, schilder, advisering, interim-manager, kinderopvang, bezorgdiensten en grafisch ontwerper.

Verduidelijking vanuit rechtspraak

Ook de rechtspraak heeft niet stilgezeten. AG De Bock heeft geadviseerd over prejudiciële vragen die gesteld zijn in de Uber zaak. In die zaak is het de vraag of het voor de kwalificatie als zzp'er van belang is of de werkende zich in het economisch verkeer als ondernemer gedraagt. De Bock meent dat het persoonlijk ondernemerschap pas aan de orde komt wanneer alle andere Deliveroo-gezichtspunten geen uitsluitsel geven. Verder meent ze dat in eerste instantie moet worden gekeken naar de arbeidsrelatie en niet naar de persoon van de werkende zelf. De Bock lijkt dus minder waarde te hechten aan het ondernemerschap van de werkende. De vraag is of de Hoge Raad deze conclusie gaat volgen.

Arbeidsovereenkomst

Ook het Hof Den Haag heeft zich uitgelaten in een andere zaak, namelijk over een coördinator van de naaiateliers van Talentfabriek010. Het Hof kwalificeerde de constructie als een arbeidsovereenkomst. De belangrijkste redenen: de werkzaamheden waren ingebed in de organisatie, de coördinator zich moest conformeren aan het concept van Talentfabriek010 en had voor verschillende beslissingen toestemming nodig. Het (netto)loon werd voldaan via een payrollbedrijf, dat werknemerspremies en belasting afdroeg.

Zzp'ers nooodzakelijk voor economie

Deze duidelijkheid geeft zzp'ers en bedrijven handvatten om op de juiste manier om te gaan met schijnzelfstandigheid. Hopelijk blijven zzp'ers hierdoor ook na 1 januari zzp'er en hebben bedrijven minder angst om zzp'ers in te blijven huren. Dat is een goede zaak, want zzp'ers zijn noodzakelijk om onze economie draaiende te houden.