Betere nazorg specialisten nodig bij anale aandoeningen

Goedaardige aandoeningen (aambeien, wondjes bij de anus, fistels, ontlasting-incontinentie) komen veel voor en de behandeling is gericht op het verminderen van de klachten zoals bloedverlies, jeuk of het gevoel van een zwelling bij de anus. Vanuit het perspectief van de patiënt moet er meer oog zijn voor de nazorg. Er valt in dat opzicht dus nog wel een slag te maken.

Dat concludeert Lisette Dekker, promovenda van de Proctos Kliniek en het Amsterdam Universitair Medisch Centrum in haar proefschrift New insights in benign anorectal disease - Nieuwe inzichten in goedaardige ziekte van de anus en endeldarm. Op 27 juni hoopt Dekker te promoveren. Zij is daarmee de eerste promovenda van de Proctos Kliniek. Haar promotie onderzoek is gebaseerd op de resultaten van literatuurstudies en onderzoek waar diverse ziekenhuizen aan meewerkten.

Ook de standaard beoordeling van de ernst van de aambeien, de zogeheten Goligher-classificatie, verschilt van chirurg tot chirurg. Een nieuwe classificatie moet de mogelijkheid bieden aambeien uniform te beoordelen en daarmee de behandeling beter te vergelijken in onderzoek. 

Volgens Dekker zijn veel hedendaagse behandelingen van aandoeningen in en rond de anus de afgelopen eeuwen weinig veranderd. Doel van haar proefschrift was het evalueren van de huidige behandeling en praktijk van verschillende anorectale aandoeningen. Zij concludeert tevens dat er bij de behandeling van deze grote groep patiënten - tenminste één op zes Nederlanders heeft klachten van aandoeningen in en rond de anus - nauwelijks wordt gekeken naar de zorgkosten.

Ook is het van belang dat patiënten behandeld worden door artsen met specialistische kennis van de anus/endeldarm - de proctoloog die zich specifiek richt op de diagnose en behandeling van anus, endeldarm en bekkenbodem aandoeningen.

Uit haar onderzoek blijkt dat een operatie voor aambeien (hemorroïdectomie) vaak pijnlijker is maar op den duur beter werkt voor het verminderen van de klachten dan de behandeling met rubberband ligatie. Bij een rubberband ligatie wordt via een kijkbuisje een aambei als het ware opgezogen en met een elastiekje afgebonden. De aambei sterft daarna af.

Lisette Dekker onderzocht middels enquêtes onder chirurgen in Nederland hoe zij de huidige behandeling van een fistel in de anus (perianale fistel) en een anale fissuur (anaal kloofje) uitvoeren. Haar conclusie: de chirurgen volgen de richtlijnen, maar operatietechnieken variëren omdat het lastig is de juiste behandeling per patiënt te kiezen door gebrek aan goed wetenschappelijk onderzoek.

Bovendien is er bij de behandeling van anale fissuren te weinig aandacht is voor de functie van de bekkenbodem, die een belangrijke onderhoudende rol kan spelen bij deze aandoening.

Haar proefschrift laat ook zien dat middels inwendig onderzoek (rectaal toucher) de functie van de bekkenbodem goed onderzocht kan worden. Daarentegen, stelt Dekker, is voorzichtigheid geboden bij het nemen van therapeutische beslissingen op basis van aanvullende functieonderzoeken van de anus en endeldarm als er bijvoorbeeld sprake is van incontinentie voor ontlasting.

Tot slot bleek dat patiënten met incontinentie die gebruik maken van een darmspoelingsysteem minder klachten ervaren en een betere kwaliteit van leven hebben.