Oordeel bestuursrechter gevraagd over gevaarlijke sjoemelsigaret

 De NVWA en het ministerie van VWS weigeren categorisch om sigaretten met hogere uitstootwaarden dan wettelijk toegestaan van de markt te halen. Nu stapt Stichting Rookpreventie Jeugd samen met de gemeente Amsterdam en nog 18 andere partijen naar de bestuursrechter in Rotterdam.

Achtergrond

Zoals ieder consumptieproduct moeten ook sigaretten ter bescherming van de gezondheid aan minimale veiligheidseisen voldoen. Deze eisen zijn vervat in de Tabaks- en Rookwarenwet. In deze wet staat dat een roker per sigaret maximaal 10 milligram teer, 1 milligram nicotine en 10 milligram koolmonoxide mag binnenkrijgen; dit zijn de zogenoemde TNCO-waarden. In de wet staat ook hoe de uitstoot van sigaretten moet worden gemeten: met gebruikmaking van een meetmethode die in internationale standaards, de zogenaamde NEN-ISO-standaards, is vastgelegd. Deze methode geeft, daar zijn alle deskundigen het over eens, geen goed beeld van wat de roker bij het roken daadwerkelijk aan giftige stoffen binnenkrijgt.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) deed controlemetingen met een alternatieve, meer valide meetmethode, de Canadian Intense-methode (CI) en maakte in juni 2017 bekend dat sigaretten veel meer giftige stoffen blijken te bevatten dan wettelijk is toegestaan. De Stichting Rookpreventie Jeugd (SRPJ) sloeg daarop alarm bij de staatssecretaris van Volksgezondheid (VWS), die meteen de Europese Commissie benaderde. Toen dat geen soelaas bleek te bieden verzocht de SRPJ de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) om handhavend op te treden tegen deze ernstige overschrijdingen. Wanneer sigaretten daadwerkelijk niet meer teer, nicotine en koolmonoxide bevatten dan wettelijk is toegestaan, zal dat naar het oordeel van toxicoloog prof. Martin van den Berg leiden tot duizenden minder (dodelijke) gevallen van longkanker per jaar.

De SRPJ vroeg ook om alle sigaretten die volgens de metingen van het RIVM de maximale waarden voor teer, nicotine en koolmonoxide overschrijden onmiddellijk uit de verkoop te halen.

De NVWA wees dit verzoek af en stelde gebonden te zijn aan die ene specifiek in de wet voorgeschreven meetmethode, die bij toepassing geen overschrijdingen van de maximale TNCO-waarden laat zien. Dat het RIVM had aangetoond dat die meetmethode geen valide resultaten oplevert, maakte voor het besluit van de NVWA geen verschil.

Stichting Rookpreventie Jeugd maakte bezwaar tegen deze afwijzing bij de baas van de NVWA, het ministerie van VWS. Dit bezwaar werd door VWS verworpen. Hierop ging de Stichting, samen met de Gemeente Amsterdam en 18 andere partijen, in beroep bij de rechtbank Rotterdam. Na een schriftelijke fase is op 11 november a.s. de mondelinge behandeling bij de rechtbank in Rotterdam aan de orde.

Inzet

De inzet van de eisende partijen is dat:

(1) de rechtbank oordeelt dat de wettelijke maxima voor teer, nicotine en koolmonoxide tot doel hebben het recht op gezondheid van de burger te beschermen; en

(2) dat het grondrecht op bescherming van de gezondheid zwaarder moet wegen dan een tekortschietend meetvoorschrift dat in dezelfde wet staat; en

(3) dat dus uitgegaan moet worden van een meetmethode die beter laat zien wat een roker aan giftige stoffen binnenkrijgt, namelijk de Canadian Intense-methode.

Op grond daarvan moet de rechtbank, volgens de eisende partijen, de NVWA opdragen om alsnog tot handhaving over te gaan.

Het zou kunnen dat de rechtbank Rotterdam tot de conclusie komt dat deze eisen niet kunnen worden ingewilligd, omdat de Nederlandse tabaksregelgeving een rechtstreekse vertaling is van Europees recht. Met het oog daarop staat Stichting Rookpreventie Jeugd in deze procedure uitvoerig stil bij de –in dat geval bestaande – verplichting van de rechtbank om deze zaak voor te leggen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (in Luxemburg). Dit Hof moet dan vervolgens de juridische knopen doorhakken. Een oordeel van het Europese Hof geldt voor de hele Europese Unie.

De rechtbank Rotterdam behandelt op maandag 11 november aanstaande om 09.30 uur de Sjoemelsigaretzaak van de Stichting Rookpreventie Jeugd, de Gemeente Amsterdam en nog 18 andere partijen.

Voor een compleet overzicht van de rechtszaak inclusief de bijbehorende stukken, zie: http://www.tabaknee.nl/nieuws/item/1885-oordeel-bestuursrechter-gevraagd-over-sjoemelsigaret_1885