Eerste hulp bij bedreigd cultureel erfgoed

Het Prins Claus Fonds en de Gerda Henkel Stiftung selecteren projecten om kwetsbaar cultureel erfgoed in Afrika, Azië, Latijns-Amerika en de Caraïben te beschermen tegen rampen. 

Bij conflictsituaties en natuurrampen wordt cultureel erfgoed vaak bedreigd. Hoewel rampen niet altijd te voorspellen zijn, kan door preventie de schade wel geminimaliseerd worden. Daarom lanceren het Prins Claus Fonds (Amsterdam) en de Gerda Henkel Stiftung (Düsseldorf) gezamenlijk het initiatief ‘Emergency Preparedness for Cultural Heritage under Threat’.

Na een internationale oproep zijn de eerste negen projecten geselecteerd. Deze projecten bevinden zich in acht verschillende landen en variëren van musea tot archieven en van stichtingen tot maatschappelijke organisaties. De projecten zijn gericht op het voorkomen van schade aan cultureel erfgoed bij brand, overstromingen, aardverschuivingen, aardbevingen, criminaliteit en oorlog. Per project wordt ongeveer €20.000 toegekend.  

In totaal werden 143 aanvragen ingediend. De geselecteerde kandidaten zijn:

Afrika: Kenia, Zimbabwe

De Marakwet Community Heritage Group in Kenia zal de historische groeven in de Kerio vallei beschermen tegen aardverschuivingen. Hierdoor worden traditionele vaardigheiden in stand gehouden en het unieke irrigatiesysteem, dat alle mensen in de Kerio vallei van water voorziet, beschermd.  Het Natural History Museum in Zimbabwe, één van de grootste musea in Zuidelijk Afrika, beheert een collectie van onschatbare waarde met zowel natuurlijke- als kunstobjecten. Met de beurs kan een rampenplan worden opgesteld, zullen professionals worden getraind in noodhulpverlening en worden maatregelen genomen tegen brand of overstroming.

Azië: Bhutan, India, Jemen

In India ontwikkelt de Bhutan Foundation een noodplan ter bescherming van het Wangduechhoeling paleis in geval van brand. Het paleis is een van de belangrijkste historische monumenten in het land én de oorsprong van de Bhutanese monarchie.

In India, een land met een fors watertekort, zijn de 19e-eeuwse getrapte waterputten indrukwekkend gedecoreerde bronnen van drinkwater en irrigatie. De NGO Gram Bharati Samiti stelt een risico- en schade evaluatie op voor de Sayeed waterput in Jaipur, Rajasthan en werkt aan een renovatie waardoor deze bron weer toegankelijk wordt voor de lokale bevolking.

Doers, een andere Indiase organisatie, stelt een noodplan op voor het victoriaanse gotische Gaiety Theater uit 1887 in Shimla. Het historische gebouw wordt bedreigd door rampen als brand, aardbevingen, landverschuivingen en politieke wanorde. 

In Jemen worden, te midden van een gewapend conflict, medewerkers van bibliotheken getraind in de inventarisatie, documentatie en digitalisatie van manuscripten door de Imam Zaid Bin Ali Cultural Foundation. 

LATIJNS-AMERIKA & DE CARAïBEN Peru, Jamaica, Suriname

Friends of Art in de Andes in Peru heeft tien katholieke kerken aangewezen met historische waarde die nog altijd een centrale rol spelen in het dagelijkse leven van de gemeenschappen. Met de beurs worden tien lokale teams getraind in het handelen bij rampen en het verlenen van noodhulpverlening ter bescherming van dit historische erfgoed bij een aardbeving of brand.

De collectie van het National Museum in Jamaica bestaat uit meer dan 17.000 kunstobjecten die de belangrijkste historische gebeurtenissen en cultuurgeschiedenis van Jamaica vertegenwoordigen. Het museum is kwetsbaar voor orkanen, overstromingen en aardbevingen. Met het project worden professionals getraind op het gebied van risicoanalyse, reddingswerkzaamheden en digitalisering om deze bedreigingen het hoofd te bieden. Het Nationale Archief van Suriname zal helpen bij het opstellen van een noodplan bij rampen voor twintig erfgoedinstituties in de regio van Paramaribo die bedreigd worden door een stijgende zeespiegel, storm, brand en overstromingen. 

ALGEMENE INFORMATIE

Het Prins Claus Fonds en de Gerda Henkel Stiftung hebben als gezamenlijk doel om kwetsbaar cultureel erfgoed te beschermen door voorbereid te zijn op noodsituaties en zo de kans op schade te minimaliseren.  Het Cultural Emergency Response Programma van het Prins Claus Fonds en het financieringsprogramma “Patrimonies” van de Gerda Henkel Stiftung hebben ervaring met effectieve preventie en het minimaliseren van schade aan cultureel erfgoed.

Dit is de eerste fase van de samenwerking. Vanwege de grote noodzaak en de overweldigende vraag naar erfgoedbescherming volgt een tweede aanmeldingsmogelijkheid voor het “Emergency Preparedness for Cultural Heritage under Threat” in de lente van 2020.

Musea, archieven, archeologische monumenten, bibliotheken en historische gebouwen worden ernstig bedreigd en onherstelbaar verwoest als lokale hulpmiddelen en de capaciteit voor noodhulp ontbreken.

Met deze samenwerking zetten het Prins Claus Fonds en de Gerda Henkel Stiftung lokale initiatieven op die het belang van erfgoedbescherming onderstrepen en laten zien hoe cultureel erfgoed door preventie kan worden beschermd.

OVER DE GERDA HENKEL STIFTUNG

De Gerda Henkel Stiftung in Düsseldorf is opgericht in 1976 door Lisa Maskell ter nagedachtenis van haar moeder Gerda Henkel. De Gerda Henkel Stiftung steunt met name maatschappelijk historisch erfgoed. Sommige programma’s van de stichting richten zich daarnaast op projecten die van groot belang zijn voor huidige en toekomstige generaties. Als onderdeel van de gesteunde projecten biedt de stichting ook sociale support in lokale gemeenschappen. De Gerda Henkel Stiftung opereert zowel in Duitsland als over de landsgrenzen.

Met behulp van het “Patrimonies” financieringsprogramma steunt de stichting het behoud van cultureel erfgoed, vooral in gebieden die met crisissen worden geconfronteerd.

https://www.gerda-henkel-stiftung.de/en/ 

https://www.gerda-henkel-stiftung.de/en/patrimonies

OVER HET PRINS CLAUS FONDS

Het Prins Claus Fonds ziet cultuur als een basisbehoefte en ondersteunt, verbindt en eert  kunstenaars en culturele ondernemers daar waar culturele expressie wordt bedreigd. Met het Cultural Emergency Response programma verleent het Prins Claus Fonds snelle en effectieve noodhulp wanneer erfgoed wordt bedreigd door conflicten of natuurrampen. Door adequate acties minimaliseert het Prins Claus Fonds de schade en worden reparatiewerkzaamheden uitgevoerd. 

Aanleiding voor de oprichting van het Cultural Emergency Response programma was de plundering en vernietiging van de kunstobjecten in het National Museum in Irak. Het programma werd opgericht vanuit het idee dat cultureel erfgoed hoop en troost biedt aan de getroffen gemeenschappen. Het herstel van erfgoed herstelt het gevoel van waardigheid, continuïteit en identiteit in deze gemeenschappen.

Omdat het Prins Claus Fonds lokale partijen als de belangrijkste beschermers van cultureel erfgoed ziet organiseert de stichting ook trainingen in noodhulp voor cultureel erfgoed en worden regionale expertisecentra en een netwerk van erfgoedredders in de wereld gesteund. 

https://princeclausfund.org

https://princeclausfund.org/cultural-emergency-response