'Leren van de salderingsregeling: kortetermijnprikkels bouwen geen robuust energiesysteem'

Netbeheerders en energieleveranciers proberen met thuisbatterijen en slim laden de druk op het stroomnet in woonwijken te verlichten. In 21 kritieke woonwijken worden huishoudens financieel geprikkeld om hun energieverbruik tijdelijk te laten sturen, in de hoop zo pieken te voorkomen.

Op papier slim, maar we moeten oppassen voor kortetermijndenken dat later beleidsmatig moet worden teruggedraaid, vergelijkbaar met de salderingsregeling. Deze proef creëert opnieuw een consumentenverwachting die niet houdbaar is, bijvoorbeeld zodra de pilot stopt, het elektriciteitsnet verzwaard is of de klant overstapt. De centrale aansturing verdwijnt dan waarschijnlijk, en daarmee ook de systeemwaarde. Wat resteert is dan een losstaande accu die mogelijk extra netbelasting veroorzaakt omdat de consument deze zelf gaat gebruiken.

Als het net straks op deze plekken verzwaard is, blijft de kernvraag: willen we een energiesysteem dat leunt op particuliere investeringen zonder structurele regie of langetermijnzekerheid? Of kiezen we voor robuuste, publieke aansturing van flexibiliteit, met marktmodellen die bestand zijn tegen toekomstige ontwikkelingen?

Flexibele assets zoals thuisbatterijen en laadinfrastructuur zijn geen doel op zich, maar middelen binnen een groter systeemontwerp. Alleen als we nu werk maken van duidelijke governance, eigenaarschap en toekomstbestendige prikkelstructuren, voorkomen we dat we over een paar jaar opnieuw moeten afschalen en in dezelfde situatie belanden als met de salderingsregeling.

De vraag is dus: houdt dit model in de toekomst stand of verhoogt het de kosten voor het elektriciteitsnet juist onnodig? Want als de netbeheerder moet betalen voor zowel de verzwaring van het elektriciteitsnet en de huishoudens die straks meedoen, zie ik een bekend risico: tijdelijke prikkels, structurele afhankelijkheid, en straks weer beleidsmatige afbouw.