'Europese productieketens nog niet vrij van slavenarbeid'

Keti Koti is het feest van de verbroken ketenen. Slavernij lijkt daarmee iets van een ver verleden. Helaas komt slavenarbeid nog steeds voor. We denken dan vaak aan ultra-goedkope producten (de t-shirtjes van Shein bijvoorbeeld), in fabrieken hier ver vandaan. Maar ook bij luxe merken, ín Europa, kan het mis gaan.

Zo kwamen de handtassen van Dior vorige week in het nieuws. De carabinieri was een sweatshop vlakbij Milaan binnengevallen waar de tassen worden gemaakt en trof daar Chinese en Filipijnse arbeiders aan, onder primitieve en onveilige omstandigheden. De arbeiders, deels zwartwerkers, slapen boven de fabriek. ‘Made in Italy’ klinkt goed, maar geeft dus geen garantie op slaaf-vrije productie. 

Ook bij tomaten gaat het mis

Vergelijkbaar is het voorbeeld van tomaten uit Italië, waar ImpactBuying in 2022 onderzoek deed naar mensenrechten. De tomaten werden geplukt door migranten, die onder erbarmelijke omstandigheden hun werk moesten doen.

Gelukkig zijn er wel hoopvolle ontwikkelingen. In 2027 gaan streepjescodes op producten plaatsmaken voor QR-codes. Zo’n QR-code kan heel veel informatie herbergen. Bijvoorbeeld over de plek van herkomst, inclusief satellietbeelden en duurzaamheidscriteria. Het zou terecht zijn als arbeidsomstandigheden daar ook in worden opgenomen.

Europa zorgt voor wettelijk kader

Daarbij timmert Europa hard aan de weg voor eerlijke en transparante waardeketens. Vanaf dit boekjaar moeten grote bedrijven rapporteren over wat zich in hun ketens afspeelt. Loze beloftes kunnen niet meer. Bovendien worden zij verantwoordelijk voor alle misstanden in hun ketens, ook als die zich afspelen bij toeleveranciers. 

Nu gaan de bazen van Dior, die de tassen 49 keer duurder verkopen dan inkopen, nog vrijuit. Alleen de onderaannemer wordt verantwoordelijk gehouden.

Uiteindelijk ligt de macht natuurlijk bij de consument. Als consument beslissen we elke dag met onze portemonnee voor de wereld die we willen. Dat kan natuurlijk alleen als we écht weten wat we kopen. Het feit dat Keti Koti steeds groter wordt gevierd, is een hoopvol signaal voor hoe we willen dat de wereld eruit gaat zien.