Begripvol zorgen - Echo’s uit Nederlands-Indië: videoleerlijn voor cultuursensitieve zorg

Ouderen met een achtergrond in Nederlands-Indië ervaren regelmatig dat zorgverleners te weinig kennis hebben over hun historische en culturele achtergronden. Wat weer van invloed is op de kwaliteit van de zorgverlening omdat uitingen en gedrag onvoldoende worden herkend. Met name daar waar trauma’s uit de Tweede Wereldoorlog op hogere leeftijd of bij dementie als heftiger ervaren worden. ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld en Stichting Pelita ontwikkelden de vijfdelige videoleerlijn ‘Begripvol zorgen - Echo’s uit Nederlands-Indië’, waarin met korte films wordt geschetst hoe met deze zorgvragen om te gaan. In Nederland wonen naar schatting zo’n 2 miljoen mensen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië.

In de video's staan steeds de oudere zelf en de zorgverlener centraal. Zo is bijvoorbeeld te zien wat de relatie is tussen oorlogservaringen in Nederlands-Indië en gezondheidsklachten, het belang van kennis over culturele achtergronden in de communicatie met ouderen en waar de zorgprofessional rekening mee moet houden bij ouderen met dementie. Ook wordt kort uiteengezet over welke (ingrijpende) historische achtergronden de zorgverlener kennis zou moeten hebben.  

Aansluitende zorg

Voorafgaand aan deze leerlijn werd uitgebreid onderzocht hoe de reguliere zorg beter kan aansluiten op de belevingswereld en zorgvragen van ouderen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië. Zo bleek dat er behoefte is aan kennis over cultuur, geschiedenis, oorlogsverleden, en persoonsgerichte zorg bij trauma en dementie, om de kwaliteit van de zorg voor deze ouderen te verbeteren. Een ander essentieel punt dat uit het onderzoek naar voren kwam is het belang van vaardigheden op het gebied van intercultureel communiceren.

Videoleerlijn

De videoleerlijn bevat naast korte video’s, (verwijzingen naar) extra informatie en praktische opdrachten. De videoleerlijn is bestemd voor zorgverleners in de eerste lijn, met specifieke aandacht voor het werk van huisartsen, praktijkondersteuners, casemanagers dementie en cliëntondersteuners. Maar het is ook breed inzetbaar in e-learnings, trainingen, lezingen en onderwijsprogramma’s voor andere extramurale zorgmedewerkers. Ook voor mantelzorgers en geïnteresseerde betrokkenen kan de leerlijn relevant zijn. De videoleerlijn is vanaf 1 februari beschikbaar.

‘Begripvol zorgen - Echo’s uit Nederlands-Indië’ is een product van ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld en Stichting Pelita en werd mede mogelijk gemaakt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport als onderdeel van de Collectieve Erkenning Indische Gemeenschap.