'Ontbossingswet: liever vinkjes in bomen dan op papier'

Door de Europese ontbossingswet zijn importeurs van onder meer koffie, hout en cacao vanaf eind dit jaar verplicht te bewijzen dat hun producten niet hebben bijgedragen aan ontbossing. Op het eerste oog lijkt dit goed nieuws: de impact van consumptie op de natuur in andere landen neemt af en we gaan ontbossing tegen. Maar om dat écht te bewerkstelligen is aanvullend beleid nodig. Anders wordt de maatregel vooral een administratieve exercitie op papier – wie weet zelfs van de bomen die zijn gekapt.  

De ontbossingswet maakt een verschil tussen laag- en hoog-risicolanden. Bedrijven in ons netwerk zoals Peeze, Moyee, Wakuli of Tony’s Chocolonely werken vaak al met boeren in hoog-risicolanden. Juist om daar waar het het hardst nodig is, de omstandigheden te verbeteren. De ontbossingswet maakt implementatiekosten voor deze bedrijven alleen maar hoger, omdat ze aan meer verplichtingen moeten voldoen dan de bulkbedrijven die in laag-risicolanden werken. En dat terwijl ze als duurzaam bedrijf het al moeilijker hebben dan producenten van bulkkoffie en -chocola. 

Het risico van deze maatregel? Bedrijven gaan hun import verplaatsen naar laag-risicolanden in plaats van de boeren in hoog-risicolanden helpen verduurzamen. En hoe ironisch: in de meeste laag-risicolanden is er al nauwelijks bos meer te vinden. Dan wordt het vooral een klus van vinkjes zetten in plaats van meer vinkjes de boom in krijgen.  

En dus is er vooral beleid nodig dat de ontbossingswet ondersteunt. Beleid dat boeren uit hoog-risicolanden helpt aan de Europese regels te voldoen. Beleid dat Nederlandse mkb-bedrijven in koffie, hout en cacao helpt dit samen met kleinere, niet altijd goed georganiseerde boeren aan te pakken. Denk hierbij aan een fonds om ontbossingsrisico’s in de waardeketen in kaart te brengen en onderliggende oorzaken aan te pakken, met nadruk op ketensamenwerking.