Promotie: Dierondersteunde therapie helpt volwassenen met autisme

Therapie waarbij een dier wordt ingezet ter ondersteuning, verlaagt het lichamelijke stressniveau van kinderen met autisme en verbetert de sociale communicatieve vaardigheden. Carolien Wijker onderzocht of dierondersteunde therapie ook positieve effecten heeft op volwassenen met autisme. Speciaal hiervoor opgeleide honden werden tijdens de therapiesessies ingezet. De resultaten zijn veelbelovend. Op vrijdag 4 maart 2022 om 13.30 uur verdedigt Carolien Wijker haar proefschrift 'Adults with autism spectrum disorder and Animal Assisted Therapy: an explorative study of an innovative treatment approach' aan de Open Universiteit in Heerlen. Tijdens de promotie zijn een aantal hulphonden aanwezig.

Onderzoek naar dierondersteunde therapie

Carolien Wijker onderzocht de effecten van een 10-wekelijkse dierondersteunde therapie voor volwassenen met autisme zonder intellectuele beperking. In de therapie was een therapiehond aanwezig. Centrale thema’s in de sessies zijn het vergroten van het zelfinzicht en lichaamsbewustzijn van de deelnemers en het verbeteren van hun sociale communicatieve vaardigheden. Bijvoorbeeld een oefening waarbij de deelnemer probeert om de hond te laten volgen, terwijl deze niet aan een riem zit. Elke oefening wordt opgevolgd door een gezamenlijke reflectie van de therapeut en deelnemer, op het eigen gedrag, dat van de hond en de interactie.

Nieuwe vaardigheden in een veilige omgeving

Deelnemers van het onderzoek beoordeelden de therapievorm als zeer uitvoerbaar en relevant. Zowel de deelnemers als therapeuten waren zeer tevreden over de inhoud van de dierondersteunde therapie. Een belangrijk onderdeel van die positieve beoordeling is de veilige therapieomgeving waarbinnen nieuwe vaardigheden aangeleerd worden. Deelnemers gaven daarnaast aan dat zij plezier en ontspanning hebben ervaren tijdens de therapie. Een ander groot voordeel van de sessies was de mogelijkheid om de therapiehond fysiek te kunnen knuffelen en aaien.

Resultaten onderzoek dierondersteunde therapie

Uit het onderzoek blijkt dat dierondersteunde therapie een veelbelovende therapie is voor volwassenen met autisme zonder intellectuele beperking. Deelnemers van de therapie ervaren na afloop van de therapie minder stress, agorafobie en depressieve klachten. Daarnaast rapporteren naasten, zoals partners en/of familieleden een verbetering in de sociale responsiviteit, zoals sociaal bewustzijn en sociale communicatie bij de deelnemers. Deze effecten waren ook na 20 weken nog zichtbaar.

Lagere cortisolspiegel

Er zijn geen veranderingen gevonden op het zelfvertrouwen van de deelnemers. Ook beschreven deelnemers zelf geen verbeteringen in hun sociale responsiviteit. Op het gebied van lichamelijke stress werden tevens geen veranderingen gevonden op lange termijn. Tijdens de sessie daalde echter de cortisolspiegels van deelnemers, wat lijkt te duiden op een vermindering van stress tijdens de therapie met de hond. Uit observaties komt naar voren dat het aanraken van de hond een rol kan spelen in de verbetering van de sociale communicatie, wat mogelijk gefaciliteerd wordt door de verlaging in stress. Er is echter nog meer onderzoek nodig om de hierboven beschreven effecten verder te onderzoeken en verklaren.

Promotie Carolien Wijker

Carolien Wijker (1986, Hoorn) is psycholoog in opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog bij het Autisme Expertise Centrum en psychologenpraktijk Pro Insight. Zij promoveert aan de faculteit Psychologie van de Open Universiteit. Zij verdedigt op vrijdag 4 maart 2022 om 13.30 uur haar proefschrift ‘Adults with autism spectrum disorder and Animal Assisted Therapy: an explorative study of an innovative treatment approach’ aan de Open Universiteit in Heerlen. Haar promotor is prof. dr. Marie-José Enders-Slegers, Open Universiteit. Copromotores zijn dr. Roeslan Leontjevas, Open Universiteit en dr. Annelies Spek, Autisme Expertise Centrum. Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door GGZ Oost Brabant en Stichting Hulphond. De promotie is live bij te wonen aan de Open Universiteit in Heerlen en online te volgen via ou.nl/live.