KNB Jaarverslag 2020: Keramische innovaties bieden alternatief baksteenmetselwerk

Coronajaar 2020 stond voor de Nederlandse industrie van gebakken bouwmaterialen overwegend in het teken van energietransitie en stikstofreductie. Een nieuwe Technology Roadmap Bouwkeramiek 2030 moet de industrie gidsen bij deze ingewikkelde opgaven. Productinnovatie is onderdeel van het antwoord: ’2020 zal worden herinnerd als het jaar waarin baksteengevelwerk niet altijd meer baksteenmetselwerk hoeft te zijn’, zegt KNB-voorzitter Han Noten bij de presentatie van het Jaarverslag 2020 van brancheorganisatie Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek (KNB).

Fabrikanten van baksteen, kleidakpannen en keramische tegels zoeken met transitie en innovatie naar antwoord op de maatschappelijke opgaven van deze tijd. Ambitie is meer doen dan nodig is. De in 2020 verschenen Technology Roadmap Bouwkeramiek 2030 van KNB biedt een gids voor onderzoek, samenwerking en kennisdeling. ‘Als kleine, verspreid over het land gevestigde sector waarvoor energie grondstof en brandstof tegelijk is, kunnen we alle steun gebruiken om dit zo ingewikkelde vraagstuk tot een goed eind te brengen’ zegt KNB-directeur Ewald van Hal.

Verduurzaming procestechniek

Aan de proceskant deed de sector in 2020 collectief onderzoek zoals naar duurzame alternatieven voor aardgas, hybride branders, elektrificatie van zanddrogers en procesoptimalisatie. Het moet helpen de productie verder te verduurzamen. Die zoektocht is er niet voor de grondstof klei. Deze grondstof is niet schaars, komt overwegend uit de Nederlandse rivieren en heeft de status van hernieuwbaarheid. Bovendien zijn honderden hectares nieuwe natuur een klimaat-positief bijproduct van kleiwinning dat daarmee tevens de CO2-emissie -deels- compenseert en de stikstofuitstoot reduceert.

Circulaire producten

Aan de productkant zorgden de baksteenfabrikanten voor meer keuze in het aantal keramische geveloplossingen. Met cementloos droogstapelwerk, keramische steenstrips en baksteenlijmwerk hoeft baksteengevelwerk niet altijd meer baksteenmetselwerk te zijn. Dit bredere aanbod komt naast de van oudsher al circulaire producten zoals de straatbaksteen en de gebakken dakpan. De aantrekkelijke MilieuKostenIndicator maakt deze producten steeds gewilder.   

Gemengd beeld

In 2020 daalde de afzet van de Nederlandse metselbaksteen voor de tweede keer op rij (-10%). Deze daling was deels export-gedreven (-16%), deels gevolg van stikstof en corona en deels van het veranderende productaanbod. De straatbaksteen wist zich te verheugen in de warme belangstelling van consumenten voor de esthetische kwaliteit van hun buitenruimte. In 2020 groeide de markt voor keramische dakpannen verder met een zwaarder accent van de onderhoudsmarkt. Op de Nederlandse markt voor keramische wand- en vloertegel trad na de zomer een sterk herstel in.

KNB

KNB is de brancheorganisatie voor de Nederlandse keramische industrie. Zij verenigt nationale en multinationale ondernemingen die in Nederland op industriële wijze klei omzetten in gebakken producten zoals voor toepassing aan, in, op, naast of onder gebouwen. KNB behartigt de collectieve belangen van deze ondernemingen op het gebied van energie, milieu, klimaat, grondstoffen, normering, vakopleiding en arbeidsomstandigheden. Specifiek voor de baksteenindustrie verzorgt KNB kennisoverdracht naar de beroepspraktijk en het onderwijs en vertegenwoordigt zij de sector bij het arbeidsvoorwaardenoverleg met de vakbonden.

De bouwkeramische industrie heeft een omzet van ca. 558 miljoen Euro (2020) en biedt een directe werkgelegenheid aan meer dan 2.500 personen.