Herziening ETS-Richtsnoer indirecte kostencompensatie benadeelt MKB

De Europese Commissie staat op het punt het MKB te benadelen. Daar zal sprake van zijn als de Commissie op 21 september a.s. de goedkeuring afrondt van de nieuwe ETS State Aid Guidelines. Deze sluiten de keramische tegelindustrie uit van een groep van 8 industriële sectoren die in aanmerking komt voor compensatie van de door energiebedrijven doorberekende koolstofkosten. Wordt het ETS-Richtsnoer toch goedgekeurd dan is dat gebaseerd op een methodologie die er geen rekening mee houdt dat hogere kosten door decarbonisatie niet altijd worden gecompenseerd door lagere arbeidskosten. Arbeidsintensieve sectoren, zoals de keramische tegelindustrie, zijn vooral in het MKB te vinden en zullen door een goedkeuringsbesluit worden benadeeld.

Het besluit van de Europese Commissie om keramische tegels niet op te nemen in de nieuwe lijst van sectoren die zijn blootgesteld aan zgn. indirecte koolstofkosten, leidt tot hogere kosten voor de keramische tegelindustrie op een moment dat het zich gesteld ziet voor een ingewikkelde opgave tot verduurzaming. Deze opgave vloeit voor Nederland voort uit het nationale Klimaatakkoord maar ook uit de Europese Green Deal.

Een van de manieren om de klimaatdoelstellingen te halen is elektrificatie. Dat vraagt doorbraaktechnologie maar ook fiscale incentives, gereguleerd door het ETS-Richtsnoer voor staatssteun om de extra kosten tijdens de overgang naar koolstofarme elektriciteit te compenseren.

Op dit moment neemt de Nederlandse keramische industrie deel aan het Europese emissiehandelsysteem ETS en krijgt in 2021 daarbovenop te maken met een nationale CO2-heffing. Dit zet de werkgelegenheid in deze MKB-industrie onder grote druk. Doorbraak-technologie ontbreekt en een passende infrastructuur voor duurzame alternatieven voor aardgas is voor deze bedrijven niet eerder dan aan het eind van dit decennium te verwachten.

Tijdens een openbare consulatie werd door de Europees keramische koepel Cerame-Unie aan de Europese Commissie een onafhankelijk PwC-onderzoek gepresenteerd. Daarin staat te lezen dat juist de keramische tegelindustrie een sector is die aan internationale handel is blootgesteld. Handelsintensiteit is een van de twee belangrijkste indicatoren om de blootstelling aan "koolstoflekkage" te bepalen, naast de CO2-intensiteit.

De tweede indicator, de CO2-intensiteit, wordt berekend door koolstofkosten te vergelijken met winsten en arbeidskosten, samengevoegd tot één economische en door Eurostat herkenbare indicator: bruto toegevoegde waarde. Juist deze rekenwijze benadeelt het MKB dat uit de aard veel arbeidsintensiever is dan het grootbedrijf. Extra kosten door ETS zijn niet te compenseren met minder banen.

Gevolg is dat de keramische tegelindustrie uitsluitend op grond van de gekozen methodologie niet wordt gecompenseerd hoewel het materieel wel voldoet aan de gestelde eisen. Daarmee wordt deze industrie niet alleen benadeeld doordat het is zoals het is, wordt het ongelijk behandeld in vergelijking met gelijke gevallen in het grootbedrijf maar wordt het ook op achterstand gezet jegens concurrerende materiaal-sectoren.

De ETS-Richtlijn voorziet in de mogelijkheid om ongewenste effecten voor deze specifieke gevallen te corrigeren door middel van 'kwalitatieve beoordelingen'. Anders dan de gangbare praktijk, heeft de Europese Commissie tot heden echter zonder deugdelijke motivering geweigerd een dergelijke kwalitatieve beoordeling uit te voeren in het kader van het ETS-Richtsnoer voor staatssteun.

Evenmin heeft de Commissie tijdens de voorbereidingen de analyse of "sectorfiches" bekend willen maken die door de adviseur van de Commissie zijn ontwikkeld. Daarmee is het de keramische tegelindustrie niet mogelijk om op de gemaakte analyse (ander) commentaar te leveren of deze op feitelijke juistheid te verifiëren. Deze werkwijze wordt zeer ongewenst geacht.

In navolging van Cerame-Unie doet ook KNB een dringende oproep aan de Europese Commissie om de impact van klimaatbeleid niet langer uitsluitend te beoordelen aan de hand van een vergelijking van koolstofkosten met arbeidskosten. Het bestraft industrieën die meer arbeidsintensief zijn, doorgaans MKB-sectoren zoals de keramische tegelindustrie.

KNB

Branchevereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek (KNB) organiseert fabrikanten van gebakken bouwproducten zoals metsel- en straatbaksteen, keramische dakpannen en gebakken wand- en vloertegels. De sector heeft een omzet van ca. 535 miljoen Euro (2019) en biedt directe werkgelegenheid aan ruim 2.500 personen. Zie ook de website van KNB: https://www.knb-keramiek.nl/

Cerame-Unie

Cerame Unie is in Brussel gevestigd en behartigt de belangen van de Europese keramische industrie in alle subsectoren: baksteen, gebakken dakpannen, keramische wand- en vloertegels, gresbuizen, vuurvast, sanitair aardewerk, servies, geëxpandeerde korrels. Het omvat toonaangevende bedrijven die producten met toegevoegde waarde maken door minerale grondstoffen om te zetten in duurzame, functionele en innovatieve producten. De Europese keramische industrie biedt in 30 landen werk aan meer dan 200.000 personen en kent een omzet van 46 mrd. Euro. De sector bestaat voor 80% uit MKB-bedrijven.  Zie ook de website van Cerame-Unie: http://cerameunie.eu/ceramic-industry/