Psychologische veiligheid is geen knuffelsessie, maar voorwaarde voor optimale prestaties

Ervaringen en oefeningen in ‘Veilig voelen, veilig zijn’ laten zien hoe iedere medewerker zich veilig kan voelen

Joriene Beks & Orly Polak: “Psychologische veiligheid is geen knuffelsessie, maar voorwaarde voor optimale prestaties”

Openlijk je mening kunnen geven, ongeacht de (misschien onaangename) boodschap die je te vertellen hebt. Je veilig voelen binnen je team en je organisatie. Psychologische veiligheid op het werk zorgt ervoor dat je serieus wordt genomen en tot optimale prestaties kunt komen. Maar hoe kan iedereen op het werk aan zo’n veilig klimaat bijdragen? Joriene Beks en Orly Polak schreven er een handzaam boek over, vol met persoonlijke ervaringen en oefeningen: Veilig voelen, veilig zijn.

Sociale veiligheid is inmiddels een bekend begrip in het personeelsbeleid van grote organisaties, passend bij de groeiende aandacht voor diversiteit en inclusie. In een sociaal veilige werkomgeving worden medewerkers niet buitengesloten, gepest, gediscrimineerd, geïntimideerd, seksueel bejegend of geconfronteerd met geweld. Een sociaal veilige werkomgeving is een basisbehoefte en een morele plicht van mens tot mens. Werkgevers zijn bovendien verplicht om medewerkers een sociaal veilige werkomgeving te bieden. Dat doen ze door hun organisatie daarop in te richten, een gedragscode op te stellen en managers te instrueren.

Toch kijken bedrijfskundige Joriene Beks en socioloog Orly Polak graag verder. Zij wilden een boek schrijven waarin psychologische veiligheid centraal staat: het individuele gevoel dat je je als medewerker gezien, gehoord en gewaardeerd weet. “Psychologische veiligheid is geen wettelijke eis. Het zegt iets over de dynamiek in jouw team en organisatie. Je moet er niet iets mee, je wilt er iets mee. Het is een voorwaarde voor elke organisatie om te leren, verbeteren en te innoveren”, aldus Beks, die zich heeft opgeworpen als voorvechter van de psychologische veiligheid. “Je gaat ervan uit dat de wijsheid uit de groep komt en dat niemand het monopolie heeft op de waarheid. Iedereen moet kunnen meedoen en meedenken. Met als resultaat: optimale prestaties.”

Psychologische veiligheid is dus geen knuffelsessie, zegt Polak. “Het doel is beter samenwerken voor optimale teamprestaties. Door kennis te delen kun je als team waardevolle beslissingen nemen. Dan moet iedereen er wel bij horen en worden geaccepteerd. Het gaat bovendien om welzijn: van je veilig voelen naar veilig zijn. Want is dat gevoel er niet, dan voel je je afgewezen en ga je jezelf beschermen. De een haakt af en zwijgt, de ander wordt boos en schiet in de verdediging. Weer een ander gaat twijfelen aan zichzelf. Dat heeft verregaande consequenties: het zelfbeeld van de medewerker heeft eronder te lijden en voor de organisatie gaan kennis en kunde verloren.”

Zo ontstond vanuit de gedeelde bevlogenheid van de auteurs het boek Veilig voelen, veilig zijn. In 16 hoofdstukken vertellen Beks en Polak aan de hand van verhalen uit de praktijk hoe organisaties psychologische veiligheid voor hun medewerkers kunnen creëren. De auteurs hebben er een praktisch boek van gemaakt, waarin de lezer via tal van oefeningen zich meteen de nieuwe kennis en inzichten eigen kan maken. Bij het boek hoort ook een e-learning-module.

Beks en Polak signaleren een maatschappelijke trend die eraan bijdraagt dat hun boek in veel organisaties in goede aarde zal vallen. Door de toenemende aandacht voor inclusie wordt immers het steeds moeilijker om een cultuur te handhaven waarin zwijgen de norm is. “Wat onder de tafel geschoven werd, komt steeds meer boven tafel”, aldus Polak. “Het besef dat de aanwezigheid van vertrouwenspersonen en de afwezigheid van meldingen niet betekent dat iedereen zich veilig voelt, is een feit. Hoe hiermee om te gaan is de uitdaging – zowel op directieniveau als binnen afdelingen en teams.”

Het gaat daarbij om zelfinzicht en je in de ander kunnen verplaatsen, vindt Beks. “We moeten leren om ons bewust te zijn van onze eigen positie, of we nu leidinggevende of medewerker zijn. Je inleven in het perspectief van de ander, je eigen gedrag onder ogen zien en op zoek blijven gaan naar verbinding. Dat is mijn vertrekpunt geweest voor dit boek.”

Over de auteurs

Joriene Beks is bedrijfskundige en auteur van de bestsellers Psychologische Veiligheid, Zo vorm je vrijmoedige teams en Veldgids Psychologische Veiligheid. Orly Polak is van huis uit socioloog, auteur van de boeken Begrijpen en Bouwen aan Veiligheid & Cultuur en Teams in Veiligheid daarnaast houdt ze zich met haar bedrijf Hub Creations al ruim 13 jaar bezig met het beïnvloeden van cultuur en gedrag. Samen hosten zij de podcast Studio Gehoord over psychologische veiligheid, organisatieculturen en gedrag.

Algemene informatie

• Titel: Veilig voelen, veilig zijn
•  Auteurs: Joriene Beks en Orly Polak
• Prijs: € 36,95
• ISBN: 9789462158351
• Te bestellen bij Vakmedianetshop.nl of de erkende boekhandel