Corona treft vrouwen hard door gebrekkige zorgsystemen wereldwijd

ActionAid lanceert vandaag het rapport ‘Who Cares for the Future?’ in de context van de COVID-19 crisis over het belang van publieke diensten, zoals bijvoorbeeld de zorg, die rekening houden met vrouwenrechten. Ontwikkelingslanden zijn nu nauwelijks in staat om op te treden tegen de COVID-19 pandemie door uitgeholde zorgsectoren. Het rapport laat zien waarom ontwikkelingslanden weinig in sectoren als gezondheidszorg hebben kunnen investeren en maakt duidelijk hoe vrouwen hier het hardst door geraakt worden. Door hervormingen van (internationale) belastingregels en het aanpakken van de internationale schuldencrisis kan geld vrijgemaakt worden voor ontwikkelingslanden om de Coronacrisis het hoofd te bieden en ook op langere termijn in publieke voorzieningen te investeren.

Rijke landen geven via hun publieke voorzieningen ongeveer 2000 dollar uit per jaar per persoon aan hun gezondheid. In ontwikkelingslanden is dit gemiddeld 20 keer minder en in het ergste geval is dit slechts 30 dollar per persoon per jaar. Het ‘Who Cares for the Future’ rapport geeft nieuw bewijs voor de impact die de schuldenlast, belastingontwijking door multinationals en het tegenstrijdig advies van internationale financiële instanties als de IMF heeft op de gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. Het rapport laat ook uitvoerig zien dat deze uitholling van de zorgsector vooral nadelig uitpakt voor vrouwen.

Herwaardering van de zorg

Dat terwijl minstens 75% van alle onbetaalde zorgtaken wereldwijd worden verricht door vrouwen en zij jaarlijks 3000 miljard dollar bijdragen aan het mondiale BBP door de zorg voor zieken en ouderen. Slechts de helft van deze vrouwen wordt hier daadwerkelijk voor betaald. Het wereldwijde tekort aan zorgprofessionals wordt opgevuld door 57 miljoen onbetaalde mensen, vooral vrouwen. Daarnaast wordt twee-derde van de betaalde banen in de gezondheidszorg wereldwijd vervuld door vrouwen. De lonen zijn vaak laag en de arbeidsomstandigheden zijn slecht.

Jannelieke Aalstein, directeur van ActionAid legt uit “Deze pandemie onderstreept nogmaals de noodzaak voor het versterken van publieke voorzieningen en de herwaardering van de vitale beroepen. Het wordt tijd dat we de bijdrage die zowel betaald als onbetaald zorgwerk leveren aan onze maatschappij en economie op waarde gaan schatten en we hierin gaan investeren.”

Meer geld door belastinghervormingen

Met de broodnodige investeringen in publieke voorzieningen kunnen vrouwen de tijd voor onbetaalde zorg en huishoudtaken in 2030 met 9 miljard uur per dag verminderen en kan de zorgsector versterkt worden. Het rapport toont hoe eerlijkere belastingen, door 6 aanpassingen aan het huidig belastingstelsel, tussen de 125 en 250 miljard aan overheidsinkomen voor ontwikkelingslanden zouden opleveren (ter vergelijking ontwikkelingshulpfinanciering bedroeg 150 miljard in 2018). Dit betreft o.a. een belasting op vermogen van de meest welvarende individuen, een verhoging van de hoogste tarieven van de inkomstenbelasting, een uitstel van alle belastingvoordelen met onmiddellijke ingang en het verhogen van vennootschapsbelastingen. Uiteraard is het belangrijk om ook internationale belastingontwijking door multinationals, via onder andere Nederland, aan te blijven pakken waardoor ontwikkelingslanden nu zo’n 200 miljard dollar per jaar aan inkomsten mislopen.

Fondsen door aanpak schuldencrisis

Een deel van die fondsen die nodig zijn voor de Coronacrisis kan worden vrijgemaakt door de schuldencrisis aan te pakken. Veel Afrikaanse landen geven veel meer uit aan het terugbetalen van schulden dan aan gezondheidszorg. Zo geeft Congo-Brazzaville 5 keer meer uit ($1.4 miljard) aan het terugbetalen van buitenlandse schulden dan aan gezondheidszorg ($259). Kenia gaf in 2019 36% van het BNP uit aan het terugbetalen van schulden en zou 4 miljard dollar extra beschikbaar hebben om aan publieke diensten uit te geven als de schuldaflossing uitgesteld zou worden. In het rapport pleit ActionAid dan ook voor een onmiddellijk uitstel van schuldaflossingen aan alle crediteuren voor lage-inkomenslanden door het IMF tot ten minste 2021 waardoor er al direct 50.4 miljard dollar zou vrijkomen. Na die datum moeten schuldaflossingen opnieuw onderhandeld worden om ervoor te zorgen dat er nooit meer dan 12% van nationale begroting wordt uitgegeven.