Ongekende energiekosten bedreigt toekomst van Nederlandse groentenconserven

De ongekende ontwikkeling in de energieprijs maakt de toekomst voor de Nederlandse groenteconserven zeer onzeker. De VIGEF (Vereniging van de Nederlandse Groenten en Fruitverwerkers) maakt zich zorgen dat de Nederlandse groenten- en fruitverwerkende industrie te maken krijgt met hevige concurrentie van landen om ons heen. De VIGEF luidt daarom de noodklok en roept de overheid op om te komen tot een prijsplafond of compensatie van de energiekosten voor mkb en grotere ondernemingen in de groenten- en fruitverwerkende industrie. Het is van belang om dat te doen in lijn met andere landen om ons heen; om het voortbestaan van deze industrie en de daarmee verbonden keten veilig te stellen en gezond voedsel van Nederlandse bodem betaalbaar en beschikbaar te houden.

Waar de kosten voor energie voor eigen gebruik een jaar geleden ongeveer 5% van de totale kosten bedroegen van groenten in blik of glas, is dat momenteel 25-35%. Dit houdt in dat sommige conservenfabrieken nu een energierekening hebben die tien keer zo hoog is als een jaar geleden. Om de – voornamelijk Nederlandse – verse groenten te verwerken wordt gas gebruikt in het bereidingsproces. In het oogstseizoen komen de groenten en fruit van het land en door enkel verhitting wordt hiermee de levensduur van voedsel verlengd, zonder dat er conserveringsmiddelen worden toegevoegd. Hiermee levert het een bijdrage aan het tegengaan van voedselverspilling. Daarnaast kan iedereen op deze manier het hele jaar rond gezonde Nederlandse seizoensgroenten eten en hoeven producten niet van ver weg ingevlogen te worden.

De hogere energieprijzen hebben ook gevolgen voor de prijs van glas en blik; belangrijke verpakkingsmaterialen voor conserven. Deze zijn gemiddeld gestegen met meer dan 35%. Daarnaast zijn de groentegewassen zelf ook in prijs gestegen, bijvoorbeeld door de concurrentie met gewassen als graan, waarvan grote hoeveelheid in Oekraïne werden geteeld, maar ook door de hogere kunstmestprijzen.

Doorberekenen lastig

Het is niet meer mogelijk om deze kosten zelf te absorberen. De sector kan daarom niet anders dan deze enorme kostenstijging door te berekenen in de keten. Dit is onwenselijk omdat het ook voor de consument daardoor duurder wordt om gezond te blijven eten. In omringende landen worden plannen gemaakt om producten te compenseren en de kosten van energie te dempen. Dit zorgt voor een ongelijkspeelveld en brengt de toekomstbestendigheid van de groenten- en fruitverwerkende industrie en haar toeleverende bedrijven waaronder de telers in gevaar.

Verduurzamingsambities blijven bestaan

Onder de meerjarenafspraak energie-efficiëncy (MJA) heeft de sector in de periode 2005-2020 al 23,7% energie bespaard door procesverbeteringen. De energiebesparing tijdens de eerdere MJA-afspraken begin jaren negentig zijn hierbij niet meegenomen. Er zijn ambities om verder te verduurzamen, maar om versneld te kunnen verduurzamen moeten bedrijven, net zo goed als consumenten, koopkracht en perspectief hebben.