Jaar na IS: kinderen Mosul opgejaagd door angst en depressies

Een jaar nadat IS uit Mosul werd verdreven, leven de kinderen in de stad nog altijd in angst en kampen ze met herbelevingen van de verwoestingen, ontheemding, de bombardementen en het extreme geweld. Dat staat in een nieuw rapport van Save the Children.

Honderdduizenden kinderen wonen tussen het puin van de stad, en veel van hen kampen met zware emotionele problemen, depressies en extreme angsten; ze staan op het punt van breken, blijkt uit Picking Up the Pieces.

Kinderen en jongeren hebben onvoorstelbare gruwelijkheden meegemaakt onder IS;  een jaar later worstelen ze nog steeds met  hun angsten en gevoelens. Ruim 80 procent van de ondervraagde tieners zegt dat ze zich onveilig en alleen voelen, bijna de helft voelt zich onveilig zonder hun ouders.

De tienjarige Rahaf* werd onder het puin vandaan gehaald na een explosie waarbij haar familie omkwam. Ze wordt opgejaagd door herinneringen, dagelijkse geluiden herinneren haar aan de bommen die vielen. Ze woont nu bij haar oom Abdullah*, die zegt: “Tot op de dag van vandaag wordt ze verschrikkelijk bang wanneer ze een vliegtuig ziet. Ze reageert meteen, bang om te worden gebombardeerd.” 

Enkele uitkomsten van het rapport:  

• Bijna de helft van de ondervraagde kinderen is vaak of altijd verdrietig.

• Minder dan één op de tien kinderen kan iets bedenken dat hen gelukkig maakt.

• De helft van de tieners tussen de 13 en 17 jaar voelt zich onveilig zonder hun ouders, 80 procent voelt zich onveilig als ze alleen zijn.

• Meer dan 80 procent van de verzorgers (ouders, familie) zegt zorgen te hebben over de slechte economie en kansen op werk. Dit zorgt  voor stress en slapeloosheid.

• 72 procent van de ondervraagde verzorgers voelt zich ongelukkig of depressief, meer dan 90 procent voelt zich nutteloos.

• 39 procent van de verzorgers vertelt dat ze wisten dat tieners aan automutilatie doen, terwijl 29 procent zegt te hebben gehoord over een toename in het aantal zelfmoordpogingen onder tieners.

Het rapport constateert dat de geestelijke gezondheid van ouders zo zwaar is beschadigd door het conflict, dat kinderen weinig steun kregen. Dat heeft de mogelijkheid om uit de verwoestende cyclus van aanhoudende stress te ontsnappen aanzienlijk beperkt.

In plaats van zich te wenden tot hun overbelaste ouders en voogden, kiezen kinderen ervoor om niet over hun problemen te praten, zich terug te trekken, hun problemen zelf te verzachten of te accepteren – wat niet helpt. “Het opkroppen van gevoelens zorgt voor een groter risico op een lage eigenwaarde, isolement, suïcidaal gedrag en depressies”, zegt directeur Ana Locsin van Save the Children in Irak. “Als we het gevoel van onveiligheid bij kinderen niet aanpakken en hun ouders niet steunen om hun levens weer op te bouwen, blijven kinderen aan stress lijden en lopen ze het risico op verdere en blijvende psychische problemen.”

Wat bijdraagt aan de spanning is dat veel kinderen bang zijn om terug naar school te gaan, omdat de helft van alle scholen in het gebied verwoest is. Bijna een derde van de tieners zegt zich nooit veilig te voelen op school, slechts een kwart ziet school als een veilige plek. “Het gaat om kinderen die hun vormingsjaren onder ISIS hebben doorgebracht. Hun scholen werden omgevormd tot slagvelden, hun vriendjes vermoord”, zei Locsin. “Kinderen zien school niet langer als een veilige omgeving, en daarom is het moeilijk om te leren en te groeien.”

Save the Children roept de internationale gemeenschap op het welzijn van kinderen centraal te stellen bij de wederopbouw na IS, door meer geld beschikbaar te stellen voor psychosociale hulp. Dit jaar is maar 7 procent toegezegd van de fondsen die volgens de VN nodig zijn voor programma’s die zich richten op de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen. De regering van Irak zelf moet met een nationaal beleid komen voor de geestelijke gezondheid voor kinderen en gezinnen die getroffen zijn door het conflict.

*Naam gewijzigd ivm privacy