'Mkb verliest toegang tot betrouwbare en betaalbare leningen, nieuwe regels nodig'

Al tien jaar leent financieringsplatform NLInvesteert aan het midden- en kleinbedrijf. Nu stapt dit fonds ook in de landbouw, ondanks de onzekere vooruitzichten. Het platform hoopt hiermee een nieuwe markt aan te boren.

Het ziet bij boeren dezelfde ontwikkeling als in het midden- en kleinbedrijf: banken zijn huiverig voor het verstrekken van leningen. Non-bancaire financiers spelen een steeds grotere rol bij kleinere ondernemers, terwijl de investeringsstroom van banken opdroogt. Dat is niet zonder risico's. Er kleven meer nadelen aan financiering door non-bancaire partijen dan door traditionele banken. Het kabinet-Schoof moet de regels hervormen zodat banken hun rol als betrouwbare en betaalbare financiers van het mkb weer kunnen vervullen.

In 2023 steeg het totaalbedrag van non-bancaire leningen aan het mkb met 27 procent naar 5,1 miljard euro. Inmiddels is 36 procent van de financiering onder 1 miljoen euro non-bancair. Het aantal mkb-bedrijven met bankkrediet nam de afgelopen zes jaar juist met 34 procent af. Hoewel non-bancaire financiers snel in de behoefte aan groeigeld onder ondernemers in het midden- en kleinbedrijf kunnen voorzien, brengen zij vaak (veel) hogere rentekosten met zich mee. Bridgefund bijvoorbeeld rekent aan rente en andere kosten tussen de 15 procent en 20 procent. Daarnaast hebben zulke bedrijven striktere terugbetalingsvoorwaarden en kortere leentermijnen, wat de financiële druk verhoogt. Nog riskanter is dat deze financiers onder minder strenge regulering staan. Daardoor is er minder bescherming en transparantie en kunnen kredietnemers voor onverwachte kosten en verplichtingen komen te staan. Dat plaatst uiteindelijk een rem op de groei en innovatie in het mkb.

Een sterk ondernemingsklimaat betekent dat juist het mkb toegang heeft tot betrouwbare en betaalbare financiering. Om de groei en innovatie van het mkb op duurzame wijze te stimuleren, moet het kabinet-Schoof niet alleen inzetten op minder lasten, maar ook op het hervormen van de bancaire regelgeving. Dat traditionele banken liever niet aan mkb'ers lenen, komt deels door de anti-witwasregels die banken verplichten om verdachte transacties te monitoren en te rapporteren. Die kosten veel tijd en geld en maken kleinere leningen relatief duur.

Het kabinet moet op zoek naar een betere balans tussen noodzakelijke regulering en het bevorderen van kredietverstrekking. Een risicogebaseerde aanpak, zoals voorgesteld door De Nederlandsche Bank, is een oplossing. Hiermee kunnen banken zich richten op de grootste witwasrisico’s en wordt de regeldruk voor lagere risicogevallen verminderd. Kunstmatige intelligentie en blockchain kunnen ook bijdragen aan het efficiënter opsporen van verdachte activiteiten, zonder dat dit ten koste gaat van de veiligheid.