Straatgeweld onder jongeren heeft steeds vaker ook online deel

‘Geklapt, gefilmd, gedeeld. Een onderzoek naar hybride straatgeweld onder jongeren.’

Nieuwe publicatie in de reeks Politiekunde van het Programma Politie en Wetenschap.

Jeugdprofessionals zien dat geweld onder jongeren steeds vaker een online component heeft. Zoals jongeren die in elkaar geslagen worden, waarna de beelden van de mishandeling online gedeeld worden. Of een online conflict dat eindigt in een steekpartij. Shanna Mehlbaum en collega’s deden in opdracht van het programma Politie en Wetenschap verkennend onderzoek naar vormen van hybride staatgeweld onder jongeren: geweld in de openbare ruimte met zowel een fysieke als een online component. Dit hybride straatgeweld kan verschillende vormen aannemen, zoals gedwongen spijtbetuigingen, groepsmishandelingen of geweld tussen rivaliserende groepen.

Het onderzoek

Op basis van open deskresearch, interviews met respondenten van onder andere politie, jongerenwerk en ouders en jongeren zelf en een expertsessie zijn de verschillende verschijningsvormen, betrokken jongeren en relevant factoren uit jeugdcultuur in kaart gebracht. Ook is gekeken naar kansen in de aanpak, vanuit zowel een integraal perspectief als voor de politie en rijksoverheid.

Resultaten

Uit het onderzoek blijkt dat het filmen van een vernedering en/of mishandeling vaak voorkomt, waarbij de beelden vervolgens verspreid worden. Slachtoffers moeten hierbij spijt betuigen aan de dader(s). Of slachtoffers worden afgeperst door te dreigen om beelden van een gefilmde vernedering of mishandeling te verspreiden. Een gefilmde mishandeling kan daarnaast het gevolg zijn van het niet betalen van een opgelegde ‘boete’ die het slachtoffers is opgelegd door andere jongeren. Ook kunnen dader- en slachtofferschap overgedragen worden, waardoor niet telkens sprake is van dezelfde betrokkenen.

Het online gedeelte van een geweldstrack vindt vaak plaats in afgeschermde omgevingen van verschillende sociale media platforms en is niet voor iedereen zichtbaar. Het geweld speelt zich doorgaans af buiten het blikveld van politie, andere overheden en ouder(s)/ verzorger(s). Jongeren zijn bang om te ‘snitchen’ en de politie ontvangt heel weinig aangiften van slachtoffers.

Aanbevelingen

Zowel voor de informatiepositie als het inzetten van interventies is een integrale aanpak onontbeerlijk: nauwe samenwerking op lokaal niveau met onder andere politie, gemeente, scholen, jongerenwerk maakt dat signalen van hybride straatgeweld sneller bekend raken en er gezamenlijk geïntervenieerd kan worden. Hierbij hoeft niet altijd strafrecht ingezet te worden. In het onderzoek zijn ook voorbeelden van herstelgesprekken tussen daders en slachtoffers gevonden.