Landelijk onderzoek naar flexibel elektriciteitsvermogen ook van toepassing op de Randstad

In verschillende regio’s komen de grenzen van de capaciteit van het hoogspanningsnet van TenneT in zicht. TenneT heeft in totaal voor meer dan 40 gigawatt aan potentiële nieuwe aanvragen ontvangen voor een aansluiting op het net, vergelijkbaar met 50 keer het vermogen van de stad Amsterdam. De transportschaarste voor de afname van elektriciteit die TenneT vandaag voor het hoogspanningsnet bij de ACM heeft gemeld, raakt ook grootverbruik klanten in het werkgebied van Stedin; in het Rotterdamse havengebied, Goeree-Overflakkee en de provincie Utrecht. TenneT start daarom voor deze regio’s een onderzoek naar congestiemanagement om de drukte op het net met aangesloten klanten en marktpartijen (zoals energieleveranciers) te spreiden. Bijvoorbeeld door de inzet van flexibel vermogen.

Situatie Rotterdamse haven en Goeree-Overflakkee

In een groot deel van de Rotterdamse haven (Europoort, Botlek en Pernis) en de regio’s Voorne-Putten, Goeree-Overflakkee, Hoek van Holland en Hoogvliet gaan Stedin en TenneT onderzoeken of het elektriciteitsnet efficiënter benut kan worden met behulp van congestiemanagement voor de afname van elektriciteit.

Het hoogspanningsnet zit in deze regio’s nagenoeg aan de maximale capaciteit door een sterk groeiend aantal (verzwarings)aanvragen voor elektrificatie van industriële processen en het aansluiten van onder andere elektrolysers, e-boilers, walstroom en e-logistiek. De aanvragen bij elkaar betreffen 650 megawatt (MW) en werden in uiteenlopende scenario’s pas voorzien richting 2030. De groei van 650 MW is vergelijkbaar met vier keer het vermogen van de stad Delft. Stedin heeft vandaag melding gemaakt bij de ACM van de situatie.

De uitkomst van het congestiemanagementonderzoek verwacht TenneT in de zomer van 2023. De structurele oplossing is uitbreiding van capaciteit voor deze regio en bestaat onder meer uit het bijplaatsen van drie transformatoren dat tussen 2027 en 2029 gereed komt.

Situatie provincie Utrecht

De provincie Utrecht is onderdeel van een groot deelnetwerk van TenneT, samen met de provincies Flevoland  en de provincie Gelderland. In deze drie provincies is een razendsnelle ontwikkeling van de vraag naar elektriciteit. Bedrijven stappen van aardgas over op elektriciteit en er is een verdere groei van het aantal bedrijven en woningen met warmtepompen en laadpalen. In de afgelopen twee jaar is alleen al in het Stedin-gebied voor 265 MW aan transportvermogen aangevraagd. Dit is vergelijkbaar met het elektriciteitsverbruik van de stad Utrecht. In navolging op TenneT heeft Stedin vandaag melding gemaakt bij de ACM over de transportschaarste in de provincie Utrecht.

Ook in deze provincie kan congestiemanagement bijdragen om meer ruimte te creëren op het net, bijvoorbeeld door de inzet van flexibel vermogen. TenneT doet onderzoek naar congestiemanagement en verwacht in de zomer van 2023 de uitkomst. Daarnaast verwacht TenneT door diverse uitbreidingswerkzaamheden van het hoogspanningsnet de huidige knelpunten per 2029 op te lossen.

Extra ruimte voor teruglevering in Utrecht 

TenneT concludeert dat het net op piekmomenten kan worden ontlast in vier provincies, waaronder de provincie Utrecht (pagina 5-6). Er komt in eerste instantie in totaal 161 MW aan extra capaciteit bij voor de teruglevering van duurzaam opgewekte elektriciteit, groeiend naar ruim 370 MW in 2024. De 161 MW extra vermogen is vergelijkbaar met het vermogen van 650.000 zonnepanelen. Stedin neemt contact op met klanten op de wachtlijst om afspraken te maken over hun aanvraag voor transportvermogen met betrekking tot het terugleveren van elektriciteit.

Aanvragen voor transportvermogen blijven mogelijk

Het blijft in genoemde regio’s met transportschaarste mogelijk om bestaande en nieuwe grootverbruik klanten te voorzien van een aansluiting, maar zij komen op een wachtlijst wat betreft het toekennen van vermogen voor de afname van elektriciteit. Zodra uit het congestiemanagementonderzoek van TenneT blijkt dat er netcapaciteit beschikbaar is, kan Stedin deze grootverbruik klanten op volgorde van de wachtlijst vermogen toekennen. De transportschaarste heeft geen gevolgen voor consumenten.

Landelijk onderzoek naar inzet flexibel elektriciteitsvermogen

De ontwikkelingen in Nederland gaan in rap tempo door. Daarbij vormen de geopolitieke ontwikkelingen een belangrijke katalysator voor de groeiende vraag naar elektriciteit. Waar bedrijven eerder aangaven in 2030 van aardgasvrij te willen zijn, zetten ze tegenwoordig het liefst morgen al die stap. En aan de aanbodzijde groeit het aantal zonne- en windparken ook onverminderd. Dit vraagt steeds meer van het bestaande elektriciteitsnet, dat niet in het zelfde tempo kan worden uitgebreid. Daarom is TenneT nu dit landelijke onderzoek naar flexibel vermogen gestart.

Breed gedragen actieprogramma netcapaciteit

De snelle ontwikkelingen op de energiemarkt leidden in de zomer tot de oprichting van de ‘nationale taskforce netcongestie’. Hierin werken diverse partijen (onder andere overheid, netbeheerders, bedrijfsleven en bracheorganisaties) samen om te zoeken naar oplossingen om het elektriciteitsnet intensiever te gebruiken en versneld uit te breiden. Medio december komt minister Jetten hiervoor met een actieprogramma.

Foto: medewerkers van Stedin voeren werkzaamheden uit aan het hoogspanningsnet