Goudappel presenteert nieuwe Vitaliteitsbenchmark Centrumgebieden 2022

De nieuwste editie van de Vitaliteitsbenchmark Centrumgebieden is uit. Deze analyse van het toekomstperspectief van Nederlandse centrumgebieden brengen we sinds 2015 elke twee jaar uit, dit is de vierde editie. De uitkomsten van 2022 zijn in sommige gevallen opvallend en de impact van corona is zichtbaar.

Met de Vitaliteitsbenchmark Centrumgebieden brengt Goudappel de aantrekkelijkheid en het toekomstperspectief van de 100 grootste centrumgebieden in Nederland integraal in beeld. Op basis van 23 verschillende indicatoren is voor elk centrum de kracht zichtbaar op de belangrijkste factoren die de aantrekkelijkheid van een centrumgebied bepalen: voorzieningenaanbod, ruimtelijke kwaliteit, demografie en bereikbaarheid. De resultaten bieden betrokkenen in de centra de mogelijkheid om het eigen profiel te bepalen, te vergelijken met andere centra en op alle indicatoren de historische trends in beeld te krijgen.

Highlights uitkomsten 2022

Algemeen

We zien in de uitkomsten van de benchmark 2022 dat corona impact heeft gehad op de centrumgebieden. Al heeft het vanwege de goede economische uitgangspositie en overheidssteun nog niet tot een extra kaalslag geleid in de winkelcentra.

De top 10 van meest vitale centra is grotendeels gelijk gebleven. Het lijkt erop dat deze grote centra herstellende zijn en bovendien dusdanig krachtig zijn dat ze richting de toekomst de grote aantrekkingskracht behouden. Delft is twee plekken gestegen, vooral door een hoger fietsgebruik, maar ook de veiligheid, digitale vindbaarheid en besteedbaar inkomen zijn verbeterd.

De grootste verschuivingen zien we in de middelgrote centrumgebieden. Hier zijn de verschillen groot. Veel centra weten compacter te worden en de leegstand terug te dringen. De ingezette aanpak werkt. Absolute uitschieter is Leidschendam (Mall of the Netherlands) met een stijging van plek 93 naar plek 22.

Opvallende trends sinds 2019

•        Toegenomen consumentenbestedingen zowel online als in de winkel. De verschillen per type winkel- en centrumgebied zijn groot. Tijdens corona hebben vooral de grootste binnensteden te maken gehad met afnemende bezoekersaantallen, maar dit tij lijkt te keren.

•        Groei online bestedingen in alle branches. De grootste groei zien we in dagelijkse bestedingen (bijna verdubbeling), elektronica en wonen. Consumenten kiezen zo bewuster voor een winkellocatie, doelgericht of juist voor de beleving

•        De functiemix verandert. Er komen minder winkels, maar juist meer horeca, diensten en cultuur. Ook zet transformatie door naar meer compacte centrumgebieden waarbij binnenstedelijk wonen toeneemt. Een afwisselende functiemix is nodig om bezoekers te trekken.

•        De woningbouwopgave is groot, waardoor de bevolkingsgroei versnelt. De bevolkingsprognoses worden aangepast en door een trek vanuit de Randstad naar de rest van Nederland is de geprognosticeerde bevolkingskrimp in sommige gebieden gedempt.

•        De duurzame bereikbaarheid van het centrum wint aan aandacht in combinatie met een klimaatadaptieve leefomgeving. Dit betekent dat vervoerswijzen als fiets en lopen steeds meer aandacht krijgen.

•        Aandacht voor een duurzaam bereikbare binnenstad. Keuzes zijn nodig. Bijvoorbeeld voor zero-emissie-stadslogistiek, maar ook voor nieuwe vervoerswijzen en parkeeroplossingen voor auto en fiets.

Samenvatting uitkomsten verschillende centrumgebieden

Binnenstedelijke centrumgebieden:

-        Blijven sterk: Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam

-        Opvallende stijger: Nijmegen. Met name op het terrein van ruimtelijke kwaliteit en bereikbaarheid. Dit wordt veroorzaakt door verbeteringen in de veiligheidsscore, digitale vindbaarheid, compactheid van het centrumgebied en in het fietsgebruik.

-        Stijgers: Breda, Delft, Gouda en Purmerend. De grootste stijger in deze categorie is Breda (van 18 naar 11).

Grote centrumgebieden:

-        Blijven sterk: Hoofddorp, Alphen aan de Rijn, Hoorn en Amstelveen

-        Opvallende stijgers: Zeist en Oss

Middelgrote centrumgebieden:

Hier zijn grote verschuivingen zichtbaar.

-        Grootste stijgers: Leidschendam (o.a. door Mall of the Netherlands), maar ook Gorinchem en Veghel 

Onderzoeksverantwoording

De Vitaliteitsbenchmark Centrumgebieden is een eigen initiatief van Goudappel. Editie 2022 is een geactualiseerde versie van de edities in 2015, 2017 en 2019. In totaal zijn 23 indicatoren in beeld gebracht, geordend naar de vier categorieën: demografie, voorzieningenaanbod, ruimtelijke kwaliteit en bereikbaarheid. De indicatoren zijn volledig gescoord op basis van databronnen en indien mogelijk vergelijkbaar met voorgaande metingen.