Generaal Middendorp herdenkt Nederlandse oorlogsslachtoffers

‘Weten we niet meer dat het kwaad overwint, als goede mensen niets doen?’ Dit vroeg Commandant der Strijdkrachten, generaal Tom Middendorp, aan de ruim 1500 aanwezigen op het nationaal ereveld Loenen. De hoogste militair van het land was op de erebegraafplaats om alle Nederlandse oorlogsslachtoffers te herdenken. Ook legde hij een bloem bij het graf van eerste Luitenant Ernst Mollinger, een 26-jarige apachepiloot die door een ongeluk in Mali om het leven kwam.

‘Waarom jij? En waarom zo? Dat zijn vragen die blijven rondspoken en onbeantwoord blijven’, zei Middendorp tijdens zijn toespraak. De generaal refereerde ook aan zijn vader die het Duitse bombardement op het centrum in Rotterdam overleefde en hem daar al op jonge leeftijd over vertelde.

Gruwelen uit het verleden

“Tientallen mannen, vrouwen en kinderen kwamen die dag om het leven”, zei Middendorp tegen de toeschouwers. “En hoe ouder ik werd des te meer ik me realiseerde dat dit verhaal van mijn vader slechts 1 gruwel was uit het verleden. Ik denk aan al die ontelbare verhalen van mannen en vrouwen, van ouders en kinderen. Van al die mensen die weten dat hun geliefde de dood vond door bommen, kogels, uitputting of geweld”.

Ter illustratie noemde Middendorp het echtpaar Wijler die ondergedoken zat in 1940. Toen zij erachter kwamen dat hun twee dochters, Martha en Rose, opgepakt waren en afgevoerd naar het concentratiekamp Westerbork, pleegden zij zelfmoord. Of, zoals Middendorp het verwoordde: “Verscheurd door een intens verdriet liepen zij het kanaal in. Hun dood tegemoet”.

Ook noemde de generaal de elfjarige Hannie ter Borg die vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog haar tweejarige broertje Gerrit in haar armen gedrukt kreeg, nadat haar moeder gearresteerd was voor werk in het verzet. “Hier is Gerrit, zorg goed voor hem, zei haar moeder nog terwijl zij het mannetje in Hannie’s armen legde. Je vader is dood, en ik moet terug. Want anders worden jullie ook allemaal doodgeschoten. Toen liep haar moeder weg, terug naar huis. Waar ze enkele minuten later aan de keukentafel met een nekschot om het leven werd gebracht”.

Nabestaandenreis

Volgens de generaal zijn deze verhalen slechts een greep uit alle verhalen over pijn, verdriet en gemis. En “over de zinloosheid van oorlog”. Maar hij noemde niet alleen slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Ook stond Middendorp stil bij een militair die omgekomen was tijdens een missie in Afghanistan. Hij had de weduwe van deze militair leren kennen bij een nabestaandenreis toen hij zelf nog commandant was in Uruzgan.

“Tijdens die nabestaandenreis hoorde ik dat Jessica (weduwe) twee zoontjes had. Raphael, de oudste, was toen negen jaar oud. En Benjamin, de jongste, tien maanden. Jaren later schreef Jessica in een boek - opgedragen aan haar zoons - over die donkere periode het volgende:

Iedereen dacht dat ik sterk genoeg was, maar ze weten niet dat ik zo graag mijn ogen wilde sluiten om niet meer wakker te worden.  Het aller zwaarste vond ik dat ik alles alleen heb moeten beslissen over jullie. Ik heb echt mijn best gedaan. Ook al zat ik er doorheen. Alles ging thuis door: koken, wassen, strijken, jullie verzorgen. En echt af en toe was het geen pretje, maar ik ben zo blij met - en trots op jullie”.

‘Ieder mens telt’

Middendorp was zichtbaar geroerd toen hij de woorden van de weduwe uitsprak. Hij riep nadien op om allemaal bij te dragen aan een betere wereld. “Want wij kennen die vrijheid. Wij koesteren die vrijheid. En dat geeft hoop. Dat geeft kracht, aldus de generaal. “Laten we daarom samen vooruit blijven kijken. Laten we samen werken aan die vrede. Want ieder mens telt”.