Nieuwe leerstoel focust op ecologisch leren denken

Het College van Bestuur van de Open Universiteit heeft dr. Frank de Jong per 1 november 2018 benoemd tot bijzonder hoogleraar Responsief leren en kennis construeren. De reden om deze bijzondere leerstoel in te stellen is het gemis aan didactische modellen en tools voor docenten, leerlingen en studenten die het ecologisch leren denken bevorderen. De leerstoel wordt gefinancierd door Aeres Hogeschool Wageningen. De benoeming heeft een omvang van 0,2 fte en geldt voor een termijn van vijf jaar.

Ecologisch denken

Frank de Jong: 'Onderwijs wekt bij studenten vaak de indruk dat kennis een vaststaand gegeven is. Maar kennis ontwikkelt zich. Mensen doen voortdurend nieuwe ervaringen op, en de wetenschap komt voortdurend tot nieuwe inzichten. Dat is mooi, want wetenschap is een basis voor onze welvaart. Huidige vraagstukken kun je niet oplossen met een eenzelfde wijze van denken die ze ook veroorzaakt, zei Einstein al. Daarom is het noodzakelijk dat het onderwijs mensen anders, meer ecologisch leert te denken.' Bij het woord 'ecologisch' denken de meeste mensen aan 'groen'. Maar eigenlijk betekent het 'leefomgeving' in de ruime zin van het woord. 'Ecologisch denken betekent dat mensen in staat zijn om in dialoog met hun omgeving hun kennis en de ideeën te verbeteren en te begrijpen hoe alles met elkaar samenhangt en elkaar beïnvloedt. Dat is nodig om de problemen in de samenleving aan te kunnen.'

Duurzaam

Veel mensen zijn zich steeds meer bewust van het grote maatschappelijke belang van een duurzame wereld. Duurzaam in de zin van toekomstbestendig, in balans met de omgeving. Maar dit duurzaam leren denken komt in de wetenschap, de onderwijswereld en de lerarenopleidingen nog maar weinig aan bod. Vaak concentreert men zich op onderwijsinhoud met betrekking tot duurzaamheid en minder op een andere didactiek die 'leren denken voor een duurzame toekomst' bevordert.

Kennisconstructie

De Jong pleit voor een kennisconstruerende didactiek: 'Die didactiek wordt in andere landen al veel toegepast. Bijvoorbeeld in Canada, de bakermat, maar ook in Aziatische landen en Finland. Uitgangspunt daarbij is dat kennis ontwikkelt, dat ideeën verbeterbaar zijn. Door samen in dialoog nieuwe ervaringen en informatie te analyseren en te doorgronden, blijf je bouwen aan je eigen kennis en ideeën. Dit draagt bij aan het omgaan met de complexe problemen in de samenleving, zoals het met elkaar samenleven in een multiculturele samenleving, uitputting van natuurlijke hulpbronnen en de energie transitie, de CO2-uitstoot en de veranderingen in het klimaat etc.'

Leerstoel

De focus van deze bijzondere leerstoel ligt dus op het ontwikkelen van een didactiek die studenten in een ecologische 'ontwerp-modus' zet en daarmee responsiviteit in het onderwijs bevordert. Basisonderzoeksvragen zijn: hoe wordt bestaande kennis in het sociale, interactieve, betekenisgevende proces van kennis construeren gebruikt? Draagt deze didactiek bij, en zo ja hoe, aan het ecologisch denken in de conceptuele ontwikkeling van studenten gericht op een duurzamere wereld?

Over Frank de Jong

Dr. Frank de Jong (Tilburg 1956) is sinds 2006 fulltime lector bij Aeres Hogeschool Wageningen. Sinds 2010 is hij ook master-director van de masteropleiding Leren en Innoveren. Zijn basis ligt, naast het detailhandelsonderwijs en de sociale academie, in de leerpsychologie en experimentele psychologie. Hij behaalde zijn doctoraal aan de Tilburg University. De Jong onderzocht het zelfstandig leren door interne regulatie van het leerproces. De Jong werkte bij verschillende universiteiten (Universiteit Tilburg, TU Eindhoven, Radboud Universiteit Nijmegen en Wageningen Universiteit. Landelijk Selectie en Opleidingen Politie, en bij NS-opleidingen.