Seniorenorganisaties: Voorkom toenemende financiële uitzichtloosheid kwetsbare 55-plusser

Een te grote groep jonge senioren gaat financieel ongezond de AOW in. Dat blijkt uit een onderzoek van Regioplan in opdracht van de seniorenorganisaties KBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden, ANBO, FASv en NOOM. De organisaties pleiten voor maatregelen die ervoor zorgen dat de groeiende groep kwetsbare jonge senioren financieel wordt ontzien en worden gesteund bij het vinden van betaald werk. Het huidige, demissionaire, kabinet zou nu al moeten afzien van (en compensatie bieden voor) maatregelen die de uitkeringshoogte voor jonge senioren aantasten, de drempel moeten verlagen voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering van 35% naar 15% arbeidsongeschiktheid en de kostendelersnorm moeten afschaffen.

147 duizend lage inkomenshuishoudens van 55-65 jaar

Op dit moment heeft iets meer dan 10% (meer dan 147 duizend huishoudens) in de leeftijdsgroep tussen 55 en 65 jaar een laag inkomen (in 2019 € 1090 netto per maand voor een alleenstaande en € 1530 voor een paar zonder kinderen). De meeste (bijna 82 duizend) zitten al jaren in deze situatie. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met schulden, een lage opleiding of een niet-westerse migratieachtergrond. De seniorenorganisaties maken zich zorgen over de weinig rooskleurige perspectieven van jonge senioren die jarenlang van een gering inkomen moeten rondkomen.

Stop de financiële kwetsbaarheid

Het aandeel lage inkomenshuishoudens onder 55-65-jarigen is in de periode 2015-2019 gestegen van 9,4% naar 10,3%. Voorkomen moet worden dat een steeds grotere groep jonge senioren in armoede terecht komt. Als zij al vanuit een kwetsbare positie de AOW in gaan, is het moeilijk een buffer op te bouwen om financiële klappen op te vangen. Daarnaast hebben financiële kwetsbaarheid en armoede grote impact op de gezondheid van mensen en hun mogelijkheden om aan de samenleving deel te nemen. Op termijn leidt niets doen aan toenemende financiële kwetsbaarheid alleen maar tot hogere kosten voor de samenleving als geheel.

Hoge uitkeringsafhankelijkheid bij ongunstige ontwikkeling uitkeringshoogte

Uit het dataonderzoek van Regioplan over 2019 blijkt verder dat bijna een kwart (ca. 24%) van de jonge senioren een uitkering heeft. Dat is fors te noemen. De afgelopen jaren heeft de doorwerking van fiscale maatregelen geleid tot lagere uitkeringen (zoals de AIO, IOAW, IOAZ en de Anw) en dit zal de komende jaren (mogelijk zelfs versterkt) zo doorgaan. Op die manier dreigt het aantal mensen dat in armoede terecht komt alleen maar te stijgen. Daarnaast is als gevolg van de zogenaamde kostendelersnorm de toepasselijke bijstandsnorm per kostendeler lager naarmate er meer personen in de woning wonen. Dit kan belemmerend werken voor onder andere het verlenen van mantelzorg door bijstandsgerechtigde jonge senioren.

Seniore ‘35-minners’ moeilijk aan het werk

Daarnaast komt een groep deels arbeidsongeschikten moeilijk aan een baan. Het gaat om de zogenoemde 35-minners; ze zijn voor minder dan 35% arbeidsongeschikt. Zij hebben geen recht op een uitkering en moeten zich maar zien te redden op de arbeidsmarkt. Meer dan de helft van deze groep is 45 jaar of ouder. De kans dat zij aan het werk komen, is onevenredig klein. Daarmee zijn ze extra financieel kwetsbaar.

Over het onderzoek

Het onderzoek is gedaan door Regioplan. Het rapport is te lezen via de websites van de organisaties: www.kbo-pcob.nl, www.koepelgepensioneerden.nl, https://fasv.nl, https://netwerknoom.nl, https://www.anbo.nl/ en www.regioplan.nl