Waterschap investeert miljoenen in klimaat

Waterschap Rijn en IJssel investeert de komende jaren miljoenen euro’s aan maatregelen als gevolg van klimaatverandering. Klimaatverandering ziet zij als een brede maatschappelijke opgave waar zij samen met inwoners, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en overheden de schouders onder wil zetten.

Hein Pieper, dijkgraaf Waterschap Rijn en IJssel: “Klimaatverandering gaat harder en is ingrijpender dan we hadden voorzien. We staan voor de uitdaging om ons aan te passen aan het nieuwe klimaat. Dat gaat op de lange termijn ingrijpende gevolgen hebben. De besluiten over de huidige investeringen zijn een eerste stap in die transitie”. 

Het algemeen bestuur van het waterschap heeft op 9 november 2021 ingestemd met een aantal overeenkomsten en maatregelen om het watersysteem aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering. Het gaat om onder meer een investering van 5,5 miljoen euro voor het vervolg van de succesvolle maatregelen om de droogte te bestrijden via duikerafsluiters en droogtestuwen (‘Elke druppel de grond in’). Daarnaast gaat het waterschap samen met de provincie Gelderland voor 20 miljoen euro investeren in de aanpak van droogte via de bestuursovereenkomst Zoetwatervoorziening Oost-Nederland (ZON). Ook ondersteunt het waterschap de aanvraag van gemeenten in het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Hier gaan elf gemeenten in de Achterhoek de komende vijf jaar 20 miljoen euro investeren in klimaatmaatregelen. Ook in de Liemers en Veluwezoom worden knelpunten die ontstaan door klimaatverandering, gezamenlijk met gemeenten aangepakt.

De klimaatverandering wordt steeds duidelijker waarneembaar en voelbaar. Het waterschap werkt daarom met grote prioriteit aan het omgaan met de gevolgen, zoals heftige regenbuien en langdurige droogte. In het watersysteembeheer vraagt dit om een nieuwe balans in het vasthouden, bergen en afvoeren van water. De opgave is om 100 mm per jaar extra water vast te houden en tegelijkertijd de gevolgen van extreme neerslag te beperken. Dit is ook terug te vinden in de keuze voor extra klimaatmaatregelen in het Waterbeheerprogramma 2022-2017 en de benodigde tariefstijging vastgesteld door het algemeen bestuur op 9 november 2021.

Elke druppel de grond in: meer dan 140 droogtestuwen

Het waterschap gaat 5,5 miljoen euro investeren in het vervolg van ‘Elke druppel de grond in’, als onderdeel van de nieuwe koers watervoorraadbeheer. Het waterschap werkt sinds het droge jaar 2018 actief samen met grondeigenaren en boeren om met concrete maatregelen water vast te houden in het watersysteem. In totaal zijn sinds 2018 circa 140 droogtestuwen en meer dan 150 duikerafsluiters geplaatst. De verwachting is dat dit aantal komende jaren oploopt tot in totaal 250 cq 400. Ook zijn watergangen verondiept en gedempt om het grondwater aan te vullen. Elke druppel de grond in loopt door tot en met 2027.

Zoet water: water vasthouden in Oost-Nederland

Aangezien Oost-Nederland voor een groot deel op hoge zandgronden ligt is, is het bij droogte volledig afhankelijk van regenwater. Daarom investeren 67 regionale partners in Zoetwatervoorziening Oost-Nederland (ZON), waaronder vier provincies in Oost-Nederland, vier waterschappen, gemeenten, LTO, natuurorganisaties en drinkwatermaatschappijen, de komende zes jaar 200 miljoen euro in maatregelen om het water nog beter vast te houden. Voor het gebied van Waterschap Rijn en IJssel gaat het om circa 20 miljoen euro in maatregelen tegen droogte en extreem weer. Het waterschap investeert zelf circa 8 miljoen euro, eenzelfde bijdrage komt van de provincie Gelderland. Het Rijk draagt 25% bij via het nationaal Deltafonds.

Samenwerking gemeenten

Elf gemeenten in de Achterhoek, gebundeld in de Samenwerkingsovereenkomst DPRA Achterhoek +, gaan de komende vijf jaar 20 miljoen euro investeren om beter voorbereid te zijn op klimaatveranderingen. Het Rijk betaalt voor één derde mee. Alle 21 gemeenten in het werkgebied van Rijn en IJssel hebben samen met het waterschap een klimaatstresstest uitgevoerd waarin onderzocht is waar de kwetsbare plekken zijn als het weer steeds extremer wordt: waar komt veel water op straat te staan, waar kan water schade veroorzaken in gebouwen en waar levert hitte schade aan de gezondheid op? Zie de klimaateffectatlassen: http://www.weetvanwater.nl/klimaatatlas

Wat doen we nog meer?

Het waterschap bereidt zich op meer manieren voor op de klimaatverandering. Zij onderhoudt en versterkt dijken om de inwoners en bedrijven tegen het hoge water te beschermen. Ook is het waterschap verantwoordelijk voor het onderhoud, beheer en inrichting van het watersysteem en het zuiveren en zoveel mogelijk hergebruiken van afvalwater.

Het waterschap wil in 2025 energieneutraal zijn. Dat betekent dat alle energie, die door het waterschap wordt verbruikt, ook zelf wordt opgewekt met een mix van zon, biogas en wind. Het waterschap zet daarbij in op energiebesparing, duurzame energieopwekking en samenwerking met de omgeving.