Levensfase gerelateerde vraagstukken zijn meer dan medische problemen

Advies van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving: Levensfase gerelateerde vraagstukken zijn meer dan medische problemen

Druk gedrag bij schoolkinderen, een kinderwens die niet in vervulling gaat, ouderdom die met gebreken komt: verschijnselen die samenhangen met levensfasen worden te vaak eenzijdig als medische problemen gezien, constateert de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS). Maar de oorzaken liggen vaak dieper, bijvoorbeeld bij hoge maatschappelijke verwachtingen. Een bezoek aan de dokter of gebruik van medicijnen is dan niet altijd de beste oplossing. De RVS pleit er daarom voor maatschappelijke problemen niet altijd door de medische bril te bekijken en doet daarvoor een aantal concrete aanbevelingen.

Vandaag, 4 april, krijgt  demissionair minister Jet Bussemaker (OCW) het advies “Recept voor maatschappelijk probleem” aangeboden uit handen van RVS-voorzitter Pauline Meurs.

Realistische verwachtingen
De verwachtingen van het leven zijn in de huidige samenleving vaak onrealistisch hoog. De RVS pleit voor investeren in realistische verwachtingen van verschillende levensfasen. Het is nu eenmaal niet zo dat iedereen een ideaal leven kan leiden: een zorgeloze jeugd, een snelle carrière, blijmoedig ouderschap en oud worden in blijvend goede gezondheid. Soms moeten mensen hun persoonlijke manier kunnen vinden om met knelpunten in levensfasen om te gaan. Als hoge verwachtingen van het leven niet uitkomen en tot knelpunten leiden, lijkt een medische behandeling vaak een oplossing. Hierdoor wordt een maatschappelijk probleem teruggebracht tot een individueel medisch probleem. De RVS pleit voor het erkennen van deze problemen als maatschappelijke problemen en wil deze problemen ook op het maatschappelijk niveau adresseren.

Pauline Meurs, voorzitter van de RVS: “We moeten het meer hebben over de rol van leraren, werkgevers en maatschappelijk werkers. Zij zijn bij uitstek de mensen die kunnen voorkómen dat mensen te snel of onnodig in het medische circuit terecht komen. Door op school en thuis meer ruimte te bieden aan druk gedrag dat ook gewoon bij de leeftijd kan horen, krijgen naar verwachting minder kinderen ten onrechte medicatie voorgeschreven. Door tijdens de opleiding te spreken over de brede context van gezinsplanning en de dilemma’s die daarbij horen, worden jongeren al vroeg geïnformeerd over afnemende vruchtbaarheid en wordt het vraagstuk van het combineren van gezin en carrière bespreekbaar gemaakt”.  

Terugdringen vanzelfsprekendheid medisch loket
Ook geeft de RVS aanbevelingen om de vanzelfsprekendheid en de aantrekkelijkheid van het medisch loket bij dit soort problemen te verminderen. Het gaat daarbij om het wegnemen van (financiële) prikkels die het uitvoeren van medische handelingen belonen, het stimuleren van het gesprek tussen professionals en patiënten over de wenselijkheid van de medische benadering en het voorkomen van defensief gedrag door bestaande kwaliteitssystemen en beoordelingen. Zulke systemen en beoordelingen leiden vaak tot een verregaande vorm van medicalisering om maar zo veel mogelijk risico’s uit te sluiten.

Het RVS-advies Recept voor maatschappelijk probleem. Medicalisering van levensfasen is te downloaden via de website van de RVS: