Oratie: Cybersecurity: pompen of verzuipen

'Cybersecurity is een chronisch probleem waar we maar moeilijk vat op krijgen. De risico’s zijn groot en de huidige aanpak schiet tekort'. Hoogleraar Cyber Security Harald Vranken legt uit dat dit komt door een samenspel van verschillende factoren die elkaar versterken.

Op vrijdag 14 maart 2025 spreekt hij zijn oratie met de titel: 'Cybersecurity: pompen of verzuipen' uit aan de Open Universiteit in Heerlen. De oratie is live te volgen via ou.nl/live. Voorafgaand aan de oratie vindt het symposium 'Cybersecurity challenges and paradoxes in software, humans and AI' plaats.

Combinatie van uitdagingen

'Je kunt niet één enkele oorzaak aanwijzen, maar het is juist de combinatie van uitdagingen die het zo moeilijk maakt om cybersecurity op orde te krijgen' zegt Vranken. Nieuwe technologieën volgen elkaar snel op, zoals momenteel de snelle opmars van AI. Elke nieuwe technologie brengt nieuwe kwetsbaarheden op het gebied van cybersecurity met zich mee. Terwijl de kwetsbaarheden uit vorige generaties nog niet opgelost zijn. Ook is het in hoge mate onvoorspelbaar wat de invloed is van nieuwe technologieën voor de security van huidige systemen. Daardoor kunnen bijvoorbeeld nieuwe aanvallen mogelijk worden. Bovendien is de complexiteit van IT-systemen en netwerken met alle hardware- en softwareonderdelen gigantisch.

Voortdurende strijd

Vranken noemt ook de menselijke factor, hoe mensen IT gebruiken. 'We doen vaak, bewust of onbewust, dingen die risico’s met zich meebrengen'. Tot slot is er ook nog de asymmetrie tussen aanvallers en verdedigers. 'Aanvallers hoeven slechts één zwakke plek te vinden, terwijl verdedigers alle potentiële zwakke plekken moeten beveiligen', aldus Vranken. Al deze factoren zorgen er gezamenlijk voor dat cybersecurity een voortdurende strijd is.

'Nooit 100% waterdicht'

Security omvat vele doelen die elkaar deels tegenwerken, waardoor het fundamenteel een onoplosbaar probleem is. Het is een spanningsveld tussen enerzijds de beschikbaarheid en toegankelijkheid van systemen en gegevens en anderzijds de afscherming tegen kwaadwillende partijen. 'We zullen cybersecurity nooit 100% waterdicht kunnen maken, maar we moeten ons uiterste best doen om de situatie te verbeteren en de risico's te minimaliseren. We kunnen de strijd niet winnen, maar moeten ervoor zorgen dat we op z’n minst bij blijven. Het is een kwestie van pompen of verzuipen.'

Effectievere oplossingen ontwikkelen

Vranken richt zich op de technische aspecten van cybersecurity binnen de informatica, maar pleit daarnaast voor een multidisciplinaire aanpak waarin de krachten van verschillende disciplines gebundeld worden. Omdat cybersecurity zo'n complex en veelzijdig probleem is, kan het niet effectief worden aangepakt door slechts één vakgebied. Hij zal daarom in zijn onderzoek actief de samenwerking opzoeken met andere disciplines. 'Door de krachten van meerdere disciplines te bundelen, kunnen we cybersecurity beter begrijpen en effectievere oplossingen ontwikkelen'.

Over Harald Vranken

Prof. dr. ir. Harald Vranken is sinds 1 oktober 2023 hoogleraar Cyber Security aan de Open Universiteit. Hij ging in 2006 aan die universiteit aan de slag bij de vakgroep informatica. Vranken heeft een lange ervaring in zowel de academische wereld als het bedrijfsleven.

In de laatste jaren is zijn onderzoek met name gericht op de toepassing van AI voor cybersecurity. Hij onderzoekt hoe AI kan worden toegepast om sporen van kwaadaardige activiteiten, zoals botnets, te detecteren in internetverkeer. Ook onderzoekt hij hoe AI kan helpen om beveiligingsproblemen te vinden en te repareren in de broncode van software.

Eerder gaf Harald Vranken een Studium Generale college over Cybersecurity en hoe het beter kan.

Lees ook: Cybersecurity: een veelkoppig monster.