Hoogleraar Vaktherapie: ervaren en doen in plaats van praten

Al meer dan 60 jaar worden therapieën ingezet die we tegenwoordig onder de noemer vaktherapie rangschikken. En met goede resultaten. Toch is er nu pas een bijzondere leerstoel Vaktherapie ingericht en een bijzonder hoogleraar benoemd. Susan van Hooren, hoogleraar bij de Open Universiteit, is de eerste hoogleraar Vaktherapie ter wereld. Op vrijdag 5 oktober 2018 houdt ze haar inaugurele rede: 'Vaktherapie: doen wat werkt'.

Ervaren en doen in plaats van praten

Vaktherapie bestaat uit therapievormen waarbij de therapeut mensen met psychische klachten behandelt door inzet van beeldend werken, dans, drama, muziek, spel, bewegen en lichamelijkheid. Het ervaren en het handelen staan centraal en niet het gesprek, zoals bij verbale therapievormen het geval is. De insteek is zowel gericht op individuele behandeldoelen om klachten te reduceren, maar juist ook op talenten en kwaliteiten van cliënten. 'De kracht van deze ervaringsgerichte werkwijzen is dat je mensen iets laat ervaren door iets te doen. Dat is bijvoorbeeld helpend als iemand overweldigd wordt door emoties, zoals bij mensen met persoonlijkheidsproblemen, sterke angsten of trauma. Dan kan iemand leren spanningen te verminderen of gaan begrijpen waar problemen vandaan komen. Het therapeutisch inzetten van bijvoorbeeld kenmerken vanuit de muziek kan helpen om gedragsproblemen bij mensen met dementie te verminderen', weet Susan van Hooren.

Doen wat werkt

Nederland telt circa 5800 vaktherapeuten die met creatieve middelen, spel, bewegen, en lichamelijkheid cliënten helpen om psychosociale klachten te reduceren en/of de veerkracht of persoonlijke ontwikkeling te bevorderen, vertelt Susan van Hooren. Deze therapieën helpen de cliënt om zich uit te drukken, inzicht te krijgen in zijn emoties en reactiepatronen en te oefenen met gedragsalternatieven. De aanpak is volledig afgestemd op de behoeften van de cliënt die op deze manier leert te doen wat werkt. Dat is dan ook de titel van de oratie: Doen wat werkt.

Effecten en werkingsmechanismen

Aan de bijzondere leerstoel is een lectoraat bij Zuyd Hogeschool gekoppeld en de landelijke coöperatie KenVaK. KenVaK staat voor Kennisontwikkeling Vaktherapie. Dit omvat een onderzoeksteam waarin zeven hogescholen waaronder Zuyd Hogeschool participeren. Van Hooren: 'We onderzoeken de meerwaarde van deze specifieke behandelvormen die al meer dan 60 jaar met goed resultaat ingezet worden. Wat zijn precies de effecten, hoe kunnen we deze therapieën inzetten en wat zijn de werkingsmechanismen precies? Op deze manier willen we een bijdrage leveren aan het verstrekken van kennis en inzichten om cliënten, hulpverleners en beleidsmakers de juiste informatie te geven om deze zorg te maximaliseren of de best passende zorg te bieden.' De bijzondere leerstoel ziet ze als een mooie stap in de verdere doorgroei van kennisontwikkeling op dit domein.

Oratie en symposium

De oratie vindt plaats op 5 oktober 2018 om 16.00 uur bij de Open Universiteit. De oratie is integraal te volgen via www.ou.nl/live. Voorafgaand aan de oratie organiseren de Open Universiteit en Zuyd Hogeschool een symposium met als thema 'Van ervaring naar inzicht'. Deelnemers ervaren zelf hoe de vaktherapeutische interventies voelen en krijgen inzichten in de (on)mogelijkheden van deze aanpak. Kijk voor meer informatie op www.ou.nl/symposium-vaktherapie.