65+ in de provincie Utrecht, een kijkje in de toekomst

Het aantal 65-plussers in de provincie groeit de komende jaren sterk; van 236.000 in 2021 naar 355.000 in 2040. Daarmee komen er niet alleen getalsmatig meer ouderen bij, maar verschuift ook het evenwicht. Een -naar verhouding- steeds kleinere groep 65-minners zal een steeds grotere groep ouderen moeten ondersteunen. In 2040 is 1 op de 4 inwoners ouder dan 65. Hoe ziet de toekomst van deze ouderen in onze provincie er uit? Nieuw onderzoek van de Staat van Utrecht zet de feiten op een rijtje en benoemt een aantal grote zorgpunten.

Er is volgens onderzoeker Ingrid van Lieshout echter niet alleen reden tot bezorgdheid als we naar 2040 kijken: “Gelukkig is het al lang niet meer zo dat de leeftijd van 65 jaar, zoals vroeger, het kantelpunt is waarop het spreekwoordelijke achter de geraniums zitten begint. Er is al langere tijd, zeker in de provincie Utrecht, sprake van de groei van een actieve nieuwe generatie jongere ouderen, soms wel tot ver in de tachtig. Zij staan krachtig in het leven en zijn van niet te overschatten maatschappelijke waarde is. Dit neemt niet weg dat oplettendheid geboden is. Senioren blijven steeds langer leven en de kans dat zij ooit een beroep moeten doen op ondersteuning en voorzieningen neemt daarmee toe. Een samenleving die hier geen aandacht aan besteedt en zich focust op inwoners die vooral gezond, mobiel en zelfredzaam zijn, zal ernstig tekort schieten. En juist daarom vonden wij het zo belangrijk om dit onderzoek te doen.”

Belangrijkste bevindingen uit het onderzoek

De woonsituatie van ouderen vraagt om intensieve aandacht

De grote vraag is of er in de toekomst voldoende woningen beschikbaar zijn voor ouderen. Prognoses wijzen op dit moment uit dat 12% van de woningen van 75-plussers in de provincie in 2040 niet geschikt zal zijn voor ouderenbewoning. Ook de doorstromingsmogelijkheden voor ouderen stagneert vanwege de krapte op de woningmarkt. Tot slot wordt een explosieve stijging verwacht van het aantal ouderen dat intramurale zorg nodig heeft waardoor er een verdubbeling van het huidige aantal verpleegplekken nodig is.

Tekorten aan menskracht in de zorg geeft risico op tweedeling

In 2040 is een kwart van de bevolking in de provincie Utrecht 65 jaar of ouder, en deze groep zal naar verhouding steeds meer zorg nodig hebben terwijl het aandeel jongere volwassenen (die professioneel of informeel zorg kunnen verlenen) juist sterk afneemt. Dit gaat leiden tot een spagaat op zorggebied. Zo zal de druk op mantelzorg toenemen en kan niet verwacht worden dat  de zorgtechnologie alles opvangt. Er ontstaan dan risico’s op tweedeling bij mensen die zorg nodig hebben. Degenen met meer financiële middelen zullen beter in staat zijn kwalitatief goede zorg te krijgen, bijvoorbeeld door particuliere inkoop, dan degenen die hier niet over beschikken.

Geheugenproblematiek wordt ziektebeeld waar men maatschappelijk rekening mee moet houden

Er wordt een grote toename verwacht van het aantal mensen met dementie. In de provincie Utrecht zijn er in 2040 naar schatting 38.000 mensen met deze ziekte. Er zijn inmiddels vanuit de rijksoverheid initiatieven gestart voor het ontwikkelen van een dementievriendelijke samenleving. We zullen er daarom rekening mee moeten houden dat geheugenproblematiek zich op verschillende terreinen van het openbare leven zal manifesteren.

Verschillen tussen gemeenten vaak groter dan gedacht

Wie denkt dat problemen van ouderen op bijvoorbeeld het gebied van gezondheid, eenzaamheid en armoede over alle gemeenten gelijk verspreid zijn, komt verkeerd uit. Er zijn grote verschillen te vinden tussen gemeenten waar het de positie van ouderen betreft. Zo is in de gemeente Utrecht 13% van de 65-plussers ernstig eenzaam. In de gemeente Eemnes gaat het om 4%.

De Staat van Utrecht

Het onderzoek is een special van De Staat van Utrecht, een website en databank met onderzoeksinformatie over een groot aantal maatschappelijke en bestuurlijke thema’s, toegespitst op de provinciale Utrechtse situatie. Mirjam Sterk, gedeputeerde van de provincie Utrecht: “De Staat van Utrecht geeft een beeld van hoe het gaat met de provincie en haar inwoners. Het staat vol feitelijke en onafhankelijke informatie over trends en ontwikkelingen. Of het nou gaat om wonen, werken, leefklimaat of mobiliteit. Het kan daardoor een hele interessante bron zijn voor mensen die werken bij de overheid, maar ook voor studenten, burgers en ondernemers. Als provincie vinden wij het heel belangrijk dat deze objectieve informatie beschikbaar is voor iedereen die hier iets mee kan of wil.”

De Staat van Utrecht wordt ontwikkeld in opdracht van de Provincie Utrecht in samenwerking met de gemeente Utrecht. Het onderzoek is te vinden op de site.