Aankomende vrijdag treedt de Europese verordening TTPA in werking. Hiermee wordt het politieke partijen verboden om gevoelige persoonlijke gegevens te gebruiken bij het benaderen van kiezers.
Google en Meta hebben naar aanleiding van deze wet besloten politieke advertenties volledig te weren van hun platforms. TikTok stond ze al niet toe. Ambitieuze kandidaten zullen nieuwe routes vinden om hun boodschap viraal te laten gaan.
Het Europese verbod op politieke microtargeting moet de verkiezingen beschermen. Maar nog steeds garandeert dit geen eerlijk speelveld. Zeker niet nu enkele grote platforms hebben besloten politieke advertenties niet meer toe te staan. Want adverteren op sociale media is dan weliswaar verboden, nu ligt de macht bij de aanbevelingsalgoritmes zélf. Politici moeten nu hopen dat hun boodschap viraal gaat - en niemand die precies weet waaróm iets viraal gaat. Wat we wel weten: algoritmes belonen niet de nuances, maar de emoties: woede, verontwaardiging, conflict.
Daarmee verschuift de strijd om de kiezer van de advertentiebudgetten naar de logica van de socialemediaplatforms. En die logica is voor gebruikers ondoorzichtig. De algoritmes kunnen een authentiek geluid versterken. De algoritmes kunnen echter ook strafbare inhoud, nepaccounts en heimelijke politieke influencer-campagnes verder verspreiden. De Roemeense presidentsverkiezingen hebben al laten zien wat er op het spel staat. Eind 2024 werden deze onverwacht gewonnen door de pro-Russische kandidaat Calin Georgescu. Uit onderzoek bleek dat zijn TikTok-filmpjes dankzij manipulatie extra werden gepromoot.
De vraag is nu niet alleen of de nieuwe regels werken, maar ook wie toezicht houdt op de macht van de algoritmes die ons politieke gesprek sturen. Zonder transparantie over hoe zichtbaarheid ontstaat, wordt de democratie zelf een ondoorzichtig, digitaal doolhof.